Тестология ва унинг фанлар тизимидаги ўрни режа

Тестология ва педагогика
Педагогик тест - бу педагогик тестлардан фойдаланишга асосланган талабалар билимини ўлчаш шакли. Бунга сифат тестларини тайёрлаш, тестларни амалда ўтказиш ва натижаларга кейинчалик ишлов бериш киради.
Педагогик тест - бу тест топшириқлари тизимидан, натижаларни ўтказиш, қайта ишлаш ва тащлил қилишнинг стандартлаштирилган процедураларидан иборат таълим олувчилар билимини баҳолаш воситаси.
Психология ва тестология
Психологик тестлар бу ўзингизни яхшироқ англаш, ўзингизнинг кимлигингизни англаш, муайян вазиятларда ўзингизни қандай тутишингиз, феъл-атворингиз ва қобилиятингизни ўрганиш ва баҳолашнинг осон ва қулай усули.
Амалий тестология ташклий-технологик фан сифатида
"Тест ва тестология нима?" тушунчасига яна бир бора мурожаат қилганла янги бир атамага дуч келинади, яъни "амалий тестология" тушунчасидан фойдаланишга зарурат туғилади. Ушбу тушунча "психометрия" нинг анъанавий тушунчасидан кенгроқ бўлиб, камида икки сабабга кўра тафовутланади:
1) нафақат руҳий хусусиятлар, балки таълим ва касбий фаолият учун муҳим бўлган билим, кўникма ва малакалар ҳам ўлчанади (синалади).
2) тест синовларининг ўзи ушбу тестнинг амалга ошириладиган логистик ва ташкилий-психологик шарт-шароитларини ҳисобга олган ҳолда кенгроқ мазмунда кўриб чиқилади.
Ушбу икки тафовутдан келиб чиқиб, амалий тестологияни умумий тафсилотини қуйижаги мулоҳазаларга кўра моҳиятини тақдим этамиз. Амалий тестология ташклий-технологик фан сифатида талқин этилади.
Психометриянинг барча талабларига жавоб берадиган мутлақо ёрқин тест усули ноқулай контекстда жойлаштирилса, яъни ташкилий-техник ва ташкилий-психологик шартларнинг ҳақиқий ташкилотда амалга оширилиши учун тайёрлигини ҳисобга олмаган ҳолда фойдасиз ва ҳатто зарарли натижалар бериши мумкин. Бундан ташқари, тест синовлари жараёнини бошқарадиган (ташкил этадиган) тест синовлари ёки амалий синовчиларнинг етарли хатти-ҳаракатлари ҳақида емас. Бу жуда етарли бўлиши мумкин, лекин ... бу бошқарув (ЛПР) етарлича синов натижаларини сезмаган учун тайёрланган муҳим аҳамиятга эга. Бу ерда ходимларнинг эришиш мотивация даражасини ўлчаш учун компютер усули ўйнаб сарфланади, лекин фойдаланувчи энг ва энг камида сабаблар рўйхатларини қараб, агар - ишчилар, албатта, "нима қилиш" билмайди, жараёнида барча иштирокчилар ҳам жуда етарли ишлаши, аслида барча белгиланган ҳаракатлар ўша инвестиция вазиятни ўзгармайди.
Агар ташкилотчилар ҳам, раҳбарият ҳам натижалар билан нима қилишларини олдиндан ўйлаб кўрмаган бўлсалар, натижалар аниқлангандан кейин қабул қилинган қарорлар ходимлар учун психологик жароҳатли, норозилик ва раҳбариятга ишончсизлик ортишига олиб келиши мумкин. Айни пайтда ҳеч нарса расмий равишда ўзгармаган кишиларга ҳам таъсир қиладиган бу умумий салбий таъсир, танлаб қабул қилинган қарорларнинг ходимларнинг айрим қисмига нисбатан унчалик катта бўлмаган ижобий таъсирини бутунлай устун қўйиши мумкин.
Бошқарув қарорларини проактив режалаштириш зарурлиги ҳақидаги тезис: тест натижаларига асосланган бошқарув қарорларининг мумкин бўлган вариантлари тест иштирокчилари учун тестнинг ўзидан олдин ҳам очиқ шакллантирилиши керак.
Бундай тезис тор маънодаги психометрия ваколатига кирмайди, лекин у ташкилий психология ютуқларини ҳисобга олувчи интизом бўлмасдан ўз мақсадларини амалга ошира олмайдиган кенг тушунилган "амалий тестология" ваколатига киради.
Ташкилотда синов-бу аниқ чора-тадбирлар дастури бўлиб, у кенг маънода тушунилган ташкилий контекстни ҳисобга олган ҳолда муваффақиятли амалга оширилиши ва амалга оширилиши мумкин бўлган мураккаб лойиҳадир. Шунинг учун" амалий тестология " бир томондан психометриянинг (гуманитар ўлчамлар фани), иккинчи томондан эса ташкилий психологиянинг аралаш комбинацияси сифатида ривожланиши керак ва бўлади. Натижада, муайян ташкилотнинг мавжуд имкониятларига мос келадиган мураккаб офис технологиялари ечимларини ифодаловчи муайян лойиҳаларни олишимиз керак.