Тестология ва унинг фанлар тизимидаги ўрни режа

Психометрик ўлчаш тестларига қўйиладиган  талаблар
1. Ўлчайдиган методикалар (тестлар).
а) мақсад, предмет ва методикларни қўллаш соҳасини бир хилликда шакллантириш;
б) тестни ўтказиш тартибини фойдаланувчи учун қулай, яроқли бир хил алгоритм кўринишига келтириши лозим (ёки компьютерга);
в) қайта ишлаш тартиби статистик асосланган ҳисоблаш методлари ва тест балларини стандартлаштиришни ўз ичига олиши лозим (статистик ёки мезони тест меъёрлари бўйича). Тест баллари асосида чиқарилган хулосалар уларнинг статистик ишончлиолигин эҳтимоллик даражасини кўрсатиши кузатилади;
г) тест шкалалари репрезентативлиги, ишочлилиги, валидлиги қўлланилиши соҳаси бўйича текширилган бўлиши керак (стандаротлаштирилган тадқиқотни амалга ошириш имкониятини берадиган);
д) ўз-ўзи ҳақида ҳисоб беришга асосланган тадбирлари натижаларнинг ишончлилигини назорат қилиш, ишончсиз баённомаларни автоматик саралаш воситалари билан таъминланган бўлиши керак;
е) методикаларнинг барча стандартларини даврий коррекциялаш мақсадида тест маълумотларининг базасини шакллантириш.
2. Экспертлар методлари.
а) методиканинг мақсади, предмети ва қўлланилиш соҳасини бир хил мазмунда шакллантириш. Ишончли маълумотларнинг олишни зарур касбий билимларга эга бўлган етарлича миқдордаги экспертлар таъминлайди;
б) йўриқномалар бир хил мазмунга эгалиги бўйича маълум маълумотлар тўплами асосида экспертлар синовдан ўтган бўлиши керак;
в) натижаларни қайта ишлаш стандартлашган,  ҳар қандай экспертга оралиқ маълумотларни бир хилда талқин этиш имконини берувчи бўлиши керак;
г) методикаларнинг барча стандартларини даврий коррекциялаш, фойдаланувчиларни тайёрлаш ва қайта тайёрлаш мақсадида тест маълумотлар базасини шакллантириш.
Методик воситалар психологлар фаолиятини мувофиқлаштирувчи маҳаллий комиссияда аттестациядан ўтиши керак.
Тестлардан фойдаланувчиларга қўйиладиган талаблар:
а) умумий назарий-методологик тамойилларни билиши ва амалий қўллашни; дифференциал психометрия асосидан фойдаланишни; психодиагностик адабиётларни таҳлил; ахборотлар ва тест воситалар банкини яратиш;
б) тест маълумотлари асосида қабул қилинган қарорлар учун, методикаларнинг прогностик валидлиги ва репрезентативлик мослигини таъминлашга масъул;
в) диагнознинг зарур ишончлилик даражасини тестлаштириш ёки эксперт баҳолашни қўллаш билан таъминлаш;
г) минимал йўқотиш максимал ишончликка эга бўлган - энг самарали диагностика асосида тест батареяларини ишлаб чиқиш;
д) қўлланилиш соҳасида методикаларни такомиллаштириш бўйича илмий-тадқиқот ишларини ўтказиш;
е) методикаларни стандартлаштириш, балларнинг ҳисоблаш, маълумотларни талқин этиш, касбий яроқликни прогнозлаш талабларига риоя қилиш;
ж) психодиагностиканинг методик воситаларини тўғри фойдаланиш ва тарқатиш;
з), текширилувчининг шахсий ишончи асосида олинган психодиагностик ахборотларни конфеденциаллигини таъминлаш;
и) психодиагностик методикаларни ишлаб чиқувчиларнинг муаллифлик ҳуқуқларини ҳимоялаш бўйича талабларни бажариш.
Квазиизўлчашлар. Квазиизўлчашлар, ўзини ўзи англаши учун хизмат қиладиган, аммо маълум вазиятларга хос бўлган инсон хулқ-атворини илмий ўлчаш ва прогнозлаш учун баҳолаш инструменти эмас.