Тесты для самоконтроля. Книга будет полезной также для магистров и практикующих детских хирургов

 
 
16.7-rasm. Dyumel operatsiyasi. 
 
Uchinchi,  Girshprung  kasalligini  radikal  jarrohlik  bilan  davolashning  keng 
tarqalgan  metodi  –  Soave  tomonidan  birinchi  marta  ta’riflangan  va  keyin  Bole 
tomonidan  modifikatsiyalangan  endorektal  pastga  tushirish  operatsiyasi  (16.8-
rasm).  
 
 
16.8-rasm. Soave operatsiyasi. 
 
Bu muolajaning o‘ziga xosligi – to‘g‘ri ichakning anal teshigi ustida 1 sm dan 
kichik  darajagacha  intramural  submukoz  ajralishi.  Rektal  shilliqning  olib 
tashlanishidan  so‘ng  normal  ichak  chot  orasiga  tushiriladi.  Soave  ta’rifiga  ko‘ra, 
keragidan  ortiq  chiqarilgan  ichak  anal  teshigi  orqali  2–3  hafta  invaginirlangan 
bo‘lib  qoladi.  Bu  vaqt  davomida  spontan  ravishda  auto-anastomoz  «yaratiladi». 

---

 
175 
Ortiqcha 
chiqarilgan 
ichakning 
kechiktirilgan 
amputatsiyasi 
anastomoz 
yotqizilmasdan  amalga  oshirilishi  kerak.  Bu  metod  anastomoz  qodirmasligidan 
qochish imkonini beradi, lekin funksional stenoz va enterokolitning erta rivojlanishi 
bilan  birga  kelishi  mumkin,  bu  muolajaning  estetik  nuqtayi  nazardan  salbiy 
tomonini gapirmagan holda, ba’zan jiddiy muammoni o‘zida namoyon etadi. Bole 
tomonidan  ushbu  operatsiyaga  anal  teshikdan  1  sm  ga  birlamchi  anastomoz 
qo‘shilishi  bilan  bu  muolajani  keyinchalik  nafaqat  Girshprung  kasalligida,  balki 
yazvali  kolit,  shuningdek,  oilaviy  yoki  ko‘p  polipozda  qo‘llanilgan  mashhurlikka 
ko‘tardi.  
Endorektal  tushish  operatsiyasi  yaxshi  natijalar  beradi.  Qodir  emaslik 
chastotasi baland emas va Boley modifikatsiyasidan foydalanilganda 6  %ni tashkil 
etadi. Birlamchi anastomoz qo‘yiladigan bemorlar orasida stenoz 9 % kuzatuvlarda, 
enterokolit esa – bor yo‘g‘i 2 %da hosil bo‘ladi.  
Soevo  operatsiyalari  natijalarining  sezilarli  yaxshilanishi  maqsadi  seroz-
mushak  futlyarning  ichki  sfinkter  darajasigacha  ajratishdan  iborat  bo‘lgan  A.  I. 
Lenyushkin  modifikatsiyasida  kuzatilgan,  tushirilgan  ichakni  eviginatsiya  yo‘li 
bilan  kichik  qismni  erkin  osilgan  holda,  qoldirib  rezetsiyalashadi  (5-6  sm). 
Ichakning ortiqcha qismini 15-16 kundan so‘ng ikkinchi bosqich bilan kesishadi va 
tushgan va to‘g‘ri ichak shilliq qobiqchalari orasida anastomoz yotqizishadi.  
 Girshprung  kasalligida  letallik  asosan,  qoidaga  ko‘ra,  kasallikning  kech 
diagnostikasida rivojlanadigan enterokolit bilan shartlangan bo‘ladi. Operatsiyadan 
keyingi  letallikka  keladigan  bo‘lsak,  unda  Svenson  metodidan  foydalanilganda  u 
Dyumel 
modifikatsiyalangan 
operatsiyasi 
yoki 
Soave 
metodlarining 
qo‘llanilishidan  ko‘ra  yuqoriroq.  Operatsiyadan  keyingi  enterokolit  chastotasi 
boshqa  metodlardagidan  ko‘ra  ancha  yuqori,  letallik  xavfi  Svenson  operatsiyalari 
mashhurligi  tushishi  va,  askincha,  endorektal  tushirish  operatsiya  tarafdorlari  soni 
oshishi  sababi  hisoblanadi.  Qo‘llaniladigan  metodikadan  qat’iy  nazar  umumit 
tendensiyalar  haqida  gapiradigan  bo‘lsak,  unda  so‘ngi  ikki  o‘n  yillik  davomida 
Girshprung  kasalligini  davolash  natijalari  ancha  yaxshilandi,  bu  har  qanday 
operatsiyalardan oldin va keyin bolalarning tirik qolishining umumiy yaxshilanishi 

---

 
176 
va  ayniqsa  anastomozning  qodirmasligi  va  sepsis  kabi  keskinlashuvlarning 
muvaffaqqiyatli davolanishi bilan bog‘liq.  
Ko‘pgina  yillar  davomida  qanday  yoshida  va  bolaning  tana  og‘irligi  qanday 
bo‘lganida radikal muolajani amalga oshirish maqsadga muvofiqligi haqida masala 
muhokamasi  davom  etmoqda.  Va  garchi,  bir  tomondan,  yangi  tug‘ilganlarda  bir 
momently  radikal  operatsiyalarning  ajoyib  natijalari  haqida  xabarlar  bo‘lsada, 
biroq,  boshqa tomondan,  statistika  ma’lumotlariga ko‘ra,  4 oy  yoshgacha bo‘lgan 
muolajalarda  bari-bir  keskinlashuvlarning  eng  ko‘p  soni  va  ancha  yuqori  letallik 
kuzatilmoqda.  Shuning  uchun  ko‘pgina  bolalar  jarrohlari  davolashning  birinchi 
bosqichida  kolostomiya  bilan  cheklangan  holda  radikal  operatsiyani  6  –  12  oy 
yoshgacha kechiktirishmoqda.