Тесты для самоконтроля. Книга будет полезной также для магистров и практикующих детских хирургов

 
14.8-rasm. Alonso-Lej bo‘yicha xledox kistalarining besh tipi. 
 
Patogenez.  Safro  yo‘llari  jigar  divertikulida  embrional  rivojlanishning  4-
haftasi  davomida  shakllanadi.  Divertikul  ikki  komponentga  ega:  proksimal 
oshqozon  osti  bezining  ventral  qismi  va  umumiy  safro  yo‘liga  boshlanish  beradi, 
distal esa – safro pufagi, pufak yo‘li va proksimal safro yo‘llariga. 
Rekanalizatsiya natijasida yo‘l yorug‘ligi ochiladi, buning natijasida oshqozon 
osti  bezi  va  umumiy  safro  yo‘lini  denirlaydigan  umumiy  kanal  hosil  bo‘ladi. 
Oshqozon  osti  bezi  qo‘shilishi  va  aylanshidan  so‘ng  umumiy  kanal  qolishi 
mumkin,  yoki  pankreatik  va  umumiy  safro  yo‘llari  12-uzuk  ichakka  alohida 
tushadi. 
Dastlab,  umumiy  safro  yo‘li  kistasi  umumiy  safro  yo‘li  okklyuziyasi 
embrional  bosqichi  davomida  epiteliyning  notekis  proliferatsiyasi  natijasida  hosil 
bo‘ladi. Bu konsepsiya keng tarqalgan, lekin isbot qilinmagan. So‘nggi yillarda bu 
patologiya hosil bo‘lishini tushuntiradigan va biz tomondan ham eng to‘g‘risi deb 
qabul  qilinadigan,  zararlanish  mexanizmining  isbotlarini  beruvchi  16  gipoteza 
taklif qilingan. 
So‘nggi vaqtlarda asosida pankreatobiliar reflyuks roli haqida taklifi yotadigan 

---

 
118 
patogenez  teoriyasi  mashhur  bo‘ldi,  chunki  umumiy  safro  yo‘li  kistasi  bo‘lgan 
bemorlarda  ko‘pincha  pakreatobiliar  kanal  bo‘ladi.  Ushbu  gipoteza  pankreatik 
yo‘lning umumiy  safroga tushish  proksimal  joylashgan  joyi  rivojlanishining kritik 
bosqichi  vaqtida  biliar  tizimga  pankreatik  sekret  reflyuksini  shartlashini  ko‘zda 
tutadi. 
Yo‘l  devorchasi  kimyoviy  va  enzim  destruksiyasi  uning  kistoz  kengayishiga 
olib  keladi.  Biroq  agar  pankreatik  reflyuks  gipotezasi  qabul  qilinsa,  unda  safro 
yo‘llarining ko‘p uchraydigan segmentar emas, diffuzli zararlanishini kutish kerak. 
Bundan  tashqari,  umumiy  safro  yo‘lining  kistasi  holatlarida  pankreatik  yo‘l  ham 
anomal bo‘lishi kerak. 
Shunday  qilib,  pankreobiliar  og‘iz  ushbu  patologiyaning  umumiy  safro  yo‘li 
kistasi bilan sababli aloqasi haqida gapirish imkonini beradigan omil sifatida ko‘rib 
chiqilmasligi kerak. Alternatev gipoteza umumiy safro yo‘li kistasi bir anomaliyani 
emas, biri anomal pankreobiliar og‘iz bo‘lishi mumkin bo‘lgan pankreobiliar tizim 
embriogenez  nuqsonlarining  bir  qanchasini  o‘zida  namoyon  bo‘lishini  ko‘zda 
tutadi. 
Umumiy  safro  yo‘li  kistasi  aholisiga  ushbu  patologiyaning  ommalashtirilgan 
barcha  holatlarining  uchdan  ikkisi  to‘g‘ri  keladigan  Yaponiyada  ko‘p  uchraydi. 
Irqdan  qat’iy  nazar,  kistalarning  qizlarda  ko‘p  bo‘lishi  kuzatiladi  –  qizlar  :  o‘g‘il 
bolalar nisbati 3 : 1 ni yoki hatto 4 : 1 ni tashkil etadi. Garchi umumiy safro yo‘li 
kistasi  har  qanday  yoshda  uchrasad,  lekin  barcha  kuzatuvlarning  yarmidan  ko‘pi 
hayotining birinchi 10 yilini yashagan bolalarga to‘g‘ri keladi.