Termodinamika va statistik fizika

Ё
 = 
- R T ,
2
b u n d a n
C , = | R .
Bir  atomli  gazlar  u chun  olingan  ifodalar  tajrib a  natijalari 
bilan  juda  yaxshi  mos  tushadi.  Ammo  ikki  atomli  molekulalar 
uchun  olingan  ifodalar  tajriba  natijalari  bilan  tem peraturaning 
cheklangan  sohasida  mos  tushadi.  Gazni  tashkil  qilgan  moleku­
lalar  qancha  m urakkab  bo'lsa,  farq  shunchalik  sezilarli  bo'ladi. 
Tajriba  bilan  mos  keladigan  ifodalar  faqat  kvant  statistik  fizika 
yordam ida  olinadi.
216

---

5.18.  Ikki  k v a n t  h o la tli  sistem a   issiq lik   s ig ‘im i
Oldingi  m avzuda  eslatilgan  tajrib a  natijalarini  tushuntirish 
uchun ikkita  kv an t  holatli  sistem a  hususiyatini  q arab   chiqaylik. 
Amalda  ikki  kvant  holatli  sistem alar  bo'lm aydi,  lekin  shunday 
sistem alar  m avjudki,  u lard a  k v an t  holatlardan  ikkitasi  qolgan- 
laridan  ajralib  turadi.  M asalan  b u n d ay   holatli  sistem alardan 
lazer  nurlarini  generatsiya  qiluvchi  ishchi  m uhit  sifatida  foyda- 
laniladi.  Demak,  quyida  olinadigan  natijalarni shunday sistem a- 
larga  tatbiq  qilish  mum kin.  B undan  tashqari,  bunday  sistem a- 
larni  o‘rganish  m etodik  jih atd an   ham   muhim.  M a’lumki,  siste­
m aning  bitta  atomi  uch u n   holat  funksiyasi
k o 'rin ish d a  yoziladi.  Bu  y e rd a  
g(e.)  -   ei
  energiyali  sath n in g  
statistik  vazni.  Bu  holda  (5.107)  dagi  yig‘indini  ochib  yozamiz:
N
  ta   o'zaro  bog'lanm agan  b ir  xil  zarralard an   tashkil  topgan 
sistem a  holat  funksiyasi  (5.4)  va  (5.107)  ga  asosan
ko'rinishni  oladi.  Bu  yerda