Termodinamika va statistik fizika

NkT
va  Cyb  ~  
N k
  bo'ladi.  Bu  klassik  qonun  asosida  olingan  natija 
bilan  mos  tushadi.
2.  P ast  tem p eratu ra  yoki  k a tta   chastotalarda:
E
 
~  
N k T ' 
teb  —
/  
T  \
^ + NkTc ex
 p ( - y ) .  
(5.124)
Cyb  =* 
e x p ( - y )  
(5.125)
ifodalarni  olamiz.  Bu  ifodalardan  shu  narsa  ko'rinadiki,  past 
te m p e ratu ralard a   energiya  va  issiqlik  sig'imi  uch u n   olingan 
(5.124)  va  (5.125)  ifodalar  klassik  qonun  asosida  olingan  ifoda­
lardan  tam om an  farq  qiladi.  T em peratura  T—»О  К   intilishi  bilan 
tebranish  energiyasi  o'zgarmas  kattalik 
E0  =  N k T J 2
 = 
N h v / 2
  ga 
intiladi.  Bu  energiya  nolinchi  energiya  deb  yuritildi.  Nolinchi 
energiyaning  m avjudligi  kv an t  harak at  xarakterli  xususiyatga 
ega  ekanligini  ko'rsatadi.  Tebranm a  h arak at  issiqlik  sig'imi  esa
T—>0  К  da 
e x p (-T c/T )   ga proporsional holda nolga intiladi.
Bu  esa  ta jrib a   n a tija sig a   mos  tu sh ad i,  y a ’ni  te m p e ra tu ra  
pasayishi  bilan  te b ra n m a   h a ra k atg a   to 'g 'ri  keluvchi  issiqlik 
sig'im i  kam ayib  boradi  va  Т-»0  К   da  gaz  issiqlik  sig'im iga 
qo'shgan  hissasi  yo'qoladi.
222

---

T eb ran m a  h a ra k atg a   to ‘g ‘ri  kelgan  boshqa  term odinam ik 
k a tta lik la r  (holat  funksiya  (5.120)  ni  bilgan  holda)  b erilg an  
m a’lum   form ulalar  yordam ida  hisoblaniladi.