Termodinamika va statistik fizika

6Q/6, 
d
S
  to'liq  differensial  bo'lganligi  uchun 
SQ/ в
  ham   to'liq  diffe­
rensial  bo'ladi.  Demak,  entropiya  5   sistem a  holatining  bir  qiy- 
matli  funksiyasi  bo'ladi  va  quyidagi  sh art  o'rinli:
 dS = cj) ^  = 0. 
(3.60)
Bu  m unosabat  Klauzius  tengligi  deyiladi.
Integrallash  doimiysi  sistema  holatini  xarakterlovchi  para- 
m e tr la r g a   b o g 'liq   b o 'lm a g a n lig i  u c h u n ,  u s h b u   d o im iy n i 
entropiyani  hisoblashning  sanoq  boshi  deb  olish  m um kin.  U 
holda  entropiya
5  = |  + ln Z  
(3.60)
У
k o 'rin ish n i  oladi.  Sistem a  holat  fu n k siy asin ing   k o 'rin ish in i 
o'zgartiramiz. Sistem a statistik m uvozanat  holatida yagona bitta 
eeh  =  
e
  energiyali  holatda  bo'la  olishini  hisobga  olsak:
Z -  X exP (“ f  
) -  exp( - Si{£) = e x p Q ( e ) .
Bu  y erd a  yig'indida  eng  k a tta   h ad d an   boshqalarini  tashlab 
yubordik.  Yuqoridagini  hisobga  olsak,  entropiya  uchun  ifodani 
quyidagicha  yozish  mumkin:
5
 
= 1
 + l n jex p (--|)£ 2 (£ ')J = 1n f l ( e ) . 
(3.62)
Bu  ifodadan  m akroskopik  kvaziberk  sistem aning  entropiyasi 
muvozanat  holatda  yotgan  sistema  kvant  holatlar  soni  Q( 
e
 )ning 
logarifmiga  teng  bo'lishi  kelib  chiqadi.  K vant  holatlar soni Q( £  )

---

m ultiplikativ  qonunga  bo‘ysunadi.  Shuning  uchun,  m urakkab 
sistem a  e n tro p iy a si  sistem a  qism larining  en tro p iy a la rin in g  
yig'indisiga  teng  deyilgan  m uhim   additivlik  qonuniyat  kelib 
chiqadi,  y a ’ni
5   = 1пП = 1 п П Я ,  = 5 > O n