Termodinamika va statistik fizika

eh 
2 
2
e  =  eilg  + U ( x ,y ,z )
(2.17)
32

---

(2.17)  ifodani  G ibbsning  klassik  taq sim oti  (2.11)  ga  qo'yish 
natijasida  u   ikkita  k o 'p a y tu v c h ig a   a jra g a n in i  ko'ram iz,  y a ’ni
dWr  =   dWM  • dWB. 
(2.18)
(2.18)  ifoda  M a ksvell-B o lsm a n   taqsim oti  deyiladi.  Bu  y erd a
dlv”   =  
e x p ( - ^ fi ^
]
d ' ,' d p »d p -> 
<2' 19)
e x p
U ( x , y , z ) \  
k T  
J
dV
I ex p
U ( x , y ,
2
) '
I 
fcT
К
dWB = ----- -——----- - V - .  
(
2
.
2 0
)
(2.19) 
ifoda  m olekulani  im p u lslar  fazosida  dp   h ajm d a  topish 
e h tim o llig in i  b e r a d i  v a  u n g a   M a k s v e ll  ta q s im o ti  d e y ila d i. 
(2.20)  g a  esa  m o lek u lan i  k o o rd in a ta la r  fazo sid a  dV   h a jm d a  
topish  ehtim olligini  b e ra d i  v a  B olsm an  taq sim o ti  d eb   yuritiladi. 
B u  ikkala  taq sim o t  b irg alik d a  m olekulani  b ir  v a q td a   im p ulslar 
fazosining  d p   v a  k o o rd in a tala r  fazosining  dV  e le m e n ta r  h a jm - 
larid a  topish  ehtim olligini  b e ra d i  va  M ak sv ell-B o lsm an   ta q si­
m oti deyiladi. E htim olliklarni k o ‘p a y tirish  qoidasiga asosan (2.18) 
sh u n i  an g latadiki,  z a rran in g   im puls  k o m p o n en tlari  in terv alid a 
bo'lish  ehtim olligi va  z a rra n i  b erilg an  n u q ta d a   to pish   ehtim olligi 
o'zaro  b o g 'lan m a g an   v o q ealar  ekan.  Bu  esa  za rra n i  b ir  v a q t- 
ning  o'zida  h a m   im pulslar,  h a m   k o o rd in a ta la r  fazosida  topish 
m u m k in   ekanligini  k o 'rsa tad i.