Termiz muhandislik-texnologiya instituti

Haroratning ta’siri

Elektrolitning harorati qancha yuqori bo‘lsa, uning qarshiligi shuncha kam bo‘ladi. Lekin eritmani qizdirishga katta hajmda bug‘ sarf­lanadi, anodlarning korroziyasi ko‘payadi, vannadan bug‘lanish ortib bora­di. Amaliyotda elektrolitning harorati 50–60⁰C oraliqda ushlab turi­ladi.

Kerak bo‘lgan issiqlikning bir qismi elektr toki o‘tayotgan davr­da elektrolitning qarshiligi orqali olinadi. Issiqlikning soni quyi­dagicha aniqlanadi:
Q = 0,239 J² Rτ, Dj.

Bunda: Q– issiqlik soni, Dj;

J – tok kuchi, A;
R – elektrolit qarshiligi, Om;
τ – tok o‘tish davomiyligi, sek.
Nazariya va amaliyot shuni ko‘rsatadiki, agar tok zichligi 380 a/m² va sexning harorati 20⁰C bo‘lsa, elektrolitning harorati tashqaridan issiq­­lik sarflangan holda, 55⁰C ni tashkil qiladi. Amaliyotda faqat bun­day yuqori tok zichligi qo‘llanilmaydi. Shuning uchun elektrolitni qizitish uchun bug‘ ishlatiladi. Bug‘ sarfi 1 tonna misga 1 tonnani tashkil qiladi.
Elektroliz jarayonida eritmaga har xil kolloid moddalarni qo‘shish natijasida cho‘kmaning sifati yaxshilanadi. Kolloid qo‘shim­­­cha­lari sifatida sovun, yelim, jelatin, solidol va boshqa moddalar ishlati­lishi mumkin. Qo‘shimchalarning sarfi 1 m katodli misga 10–40 gramni tash­kil qiladi.
Anodning tarkibida misdan tashqari bir necha metallar bo‘ladi. Jarayon davrida bu metallar mahsulotlar bo‘yicha quyidagicha taqsim­lanadi.

Taqsimlanish ko‘rsatkichlari quyidagicha, %:

Katod	Cu	Au	Ag	Se-Te	Pb	Ni	As
	98	1–1,5	2–3	1–2	1–5	15	20
Eritma	1,93
Shlam	0,07	98,5–99	97–98	98–99	95–99	10	20

Shlamning taxminiy tarkibi quyidagilardan iborat, %: Su 10–25; Ag 5–53; Au 0,05–5; Pb 0,5–12; Se 2–24; Te 0,3–12; Bi 0,0–7,0; Sb 0,2–30; As 0,1–5,0.
Shlamlarda qimmatbaho nodir metallar borligi ularni alohida qayta ishlashni talab qiladi.