|
назарий қарашлар тавсифи
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик тушунчаларига нисбатан назарий қарашлар
йўналишлари
|
Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик таърифидаги асосий қарашлар
|
Назарий ёндашув муаллифлари
| |
Инсон омили сифати-даги ёндашув
|
Инсоннинг билими, малакаси, кўникмаси, маҳоратининг
даражаси
|
Маршалл П., Контильон Р.
|
Инсоннинг ташаббускорлиги, ишбилармонлиги, тадбиркорлик қобилияти йиғиндиси, янгилик
яратувчанлиги
|
Ж.Б.Сей,
Д.Рикардо, Й.Шумпетер
|
Инсоннинг ақлий ва жисмоний
қобилиятининг йиғиндиси
|
Ф.Н.Хайек
|
Инсонинг иқтидори, лаёқати,
касби, ихтисослашганлиги
|
Ж.Кейнс
| |
Ресурслар сифатидаги ёндашув
|
Меҳнат ресурлари
|
Ж.Кейнс
|
Интеллектуал ресурлари
|
П.Самуэльсон
|
Инновацион ресурслар
|
Р.Хизрич
|
Ихтирочилик
|
Р.Коуз
|
Ташкилотчилик қобилияти
|
Ж.Сей
|
Ижодкорлик қобилияти
|
Ж.Кейнс
|
Неъматлар яратувчи сифатидаги ёндашув
|
Барча неъматларни яратади
|
Р.Контильон
|
Узоқ муддатли ишлаш қобилияти билан неъматлар
яратади
|
Ж.Кейнс
|
Ишлаб чиқаришни ташкил
этиши ва инновацияларни жорий эта олиш даражаси
|
П.Маршалл
|
Хизмат кўрсатиш маданияти
|
Р.Хизрич
| |
Заҳира сифатидаги ёндашув
|
Меҳнат қилишдаги қобилияти
заҳираси
|
К.Маркс
Ж.Кейнс
|
Ижтимоий-иқтисодий ва
маънавий бойлик заҳираси
|
Ж.Кейнс
| |
Қиймат яратиш сифатидаги ёндашув
|
«Иш ҳақи», «Даромад», «Қиймат ҳосил қилиш», «Жамғармани
тўплаш», «Инвестиция сарфлаш», «Дивидент»,«Фоиз».
|
К.Маркс,Д.Рикардо,Ж.Сей, И.Шумпетер.
|
Тадбиркор бизнесни юритиш, фойдани кўпайтириш бўйича, асосий қарорлар қабул қилади, бу қарорлар корхона фаолиятининг мақсадларини аниқлаб беради;
Тадбиркор юқори фойда орқасидан қувиб, янги маҳсулотлар, янги ишлаб чиқариш технологияси ёки хатто бизнесни ташкил қилишнинг янги шаклларини тижорат асосида жорий қилишга ҳаракат қилувчи ташаббускор шахсҳисобланади;
Тадбиркорлик фаолияти бу таҳликага борувчи фаолиятдир, деб баҳолайдилар.
Мазкур соҳанинг иқтисодиётни ривожлантиришдаги аҳамияти, унинг афзалликлари ва устуворликлари қуйидагилардан иборатдир:
нисбатан кам маблағ сарфлаган ҳолда, ҳудудларда янги иш ўринларини яратишга хизмат қилади;
моддий, молиявий ва меҳнат ресурсларини ҳудудларда самарали тақсимланишига жиддий ижобий таъсир кўрсатади;
жамиятда ижтимоий барқарорликни кафолатловчи – тадбиркорлар қатламини шакллантириб, даромадларини номутаносиб тақсимланишини таъминлайди ҳамда иқтисодий жиҳатдан фаол бўлган аҳоли улушини кўпайтиради;
ишлаб чиқаришга янги техника ва технологияларни қисқа муддатларда жалб этиб, ҳудудларнинг моддий техника базасини мустаҳкамлашга заминяратади;
соғлом рақобат муҳитини юзага келтириб, иқтисодиётнинг турли секторлари ўртасидаги ўзаро алоқаларнимустаҳкамлайди;
кичик бизнес корхоналари йирик корхоналарга нисбатан бозор талабларига қисқа муддат ичида тез мослашаолади;
улар фаолиятини ривожлантириш орқали ҳудудларнинг иқтисодий салоҳиятини мустаҳкамлашгаэришилади;
жамият учун бошқа соҳаларга нисбатан тезроқ янги товарва
хизматларни етказиб беради ҳамда истеъмолчиларнинг талабини кенгроқ ўрганиб, ўз фаолиятини шу талабга мослаштира олади;
истеъмол бозорини товарлар билан тўлдириш орқали бюджетга солиқ тушумлари ҳажмини ортиришга таъсир кўрсатади.
Алоҳида таъкидлаб ўтиш лозимки, юқорида кўрсатилган ва таҳлил қилинган барча адабиётларда, тадқиқотларда хусусий тадбиркорлик фаолиятига, бизнес, кичик ва ўрта тадбиркорлик фаолияти йўналишларига нисбатан илмий-назарий изоҳлар баён этилган бўлсада, уларнинг ҳеч бирида табиий ресурслар чекланган, аҳолиси зич жойлашган, саноат ишлаб ишлаб чиқариш салоҳияти юқори бўлмаган ҳудудларда КБХТ субьектлари фаолиятининг шаклланиши, улар ўртасидаги рақобат муҳитининг ўзига хос хусусиятлари, уларни бошқариш усуллари, молиявий қўллаб-қувватлаш механизми, фаолиятлари давомида амалга оширишлари лозим бўлган маркетинг тадқиқотлари йўналишлари, самарадорлигини ошириш истиқболлари, ташкилий ҳуқуқий асосларини шакллантиришда ҳудудларнинг ўзига хос хусусиятларини инобатга олиш зарурияти, шунингдек зарар кўриши ва банкротликни юзага келиш сабаблари ўзаро ҳудудларнинг ижтимоий-иқтисодий хусусиятлари билан боғлиқликда тадқиқ этилмаган.
Do'stlaringiz bilan baham: |
