Termiz davlat universitetining pedagogika instituti tabiiy va aniq fanlar fakulteti

Differensiallah qoidalri va formulalari
Yig‘indi, ayirma, ko‘paytma va bo‘linmani differensiallash
Funksiyaning hosilasi ta’rifidan foydalanib ikki funksiya yig‘indisi, ayirmasi, ko‘paytmasi va bo‘linmasini differensiallash qoidalarini keltirib chiqaramiz.
3-teorema. Agar va funksiyalar nuqtada differensiallanuvchi bo‘lsa, u holda bu funksiyalarning yig‘indisi, ayirmasi, ko‘paytmasi va bo‘linmasi (bo‘linmasi shart bajarilganda) ham nuqtada differensiallanuvchi va quyidagi formulalar o‘rinli bo‘ladi:
1. ; 2. 3. .
Asosiy elementar funksiyalarning hosilalari
Asosiy elementar funksiyalarning hosilalarini topishda 17-§ da keltirilgan ekvivalent cheksiz kichik funksiyalardan, teskari va murakkab funksiyalarni differensiallash formulalaridan hamda yig‘indi, ayirma, ko‘paytma va bo‘linmani differensiallash qoidalaridan foydalanamiz.
1. O‘zgarmas funksiya: ( ). O‘garmas funksiya butun sonlar o‘qida o‘zgarmas qiymatini saqlagani uchun ixtiyoriy nuqtada uning orttirmasi nolga teng bo‘ladi. Shu sababli

2. Darajali funksiya: , bunda . Bu funksiya uchun da

bo‘ladi.
Bundan

da ~ ni hisobga olib, topamiz:

Demak,

Xususan,
3. Ko
Bundan da  ni hisobga olib, topamiz:

Demak,

Xususan,
4. Logorifmik funksiya: , bunda . funksiya funksiyaga teskari funksiya. Bunda .
U holda
.
Demak,

Xususan,