Termiz davlat universitetining pedagogika instituti tabiiy va aniq fanlar fakulteti

Kurs ishining maqsadi: Innovatsion pedagogika asoslarini va innovatsion ta‘lim jarayonini umumiy o’ta ta’lim matematika kursida ko’rsatkichli tenglama va tengsizliklarni mavzusini o’qitish metodikasi o‘rganishdan iborat.
Kurs ishining obyekti: O‘zbekistondagi barcha ta‘lim muassasalarida matematikani o‘qitish jarayoni.
Kurs ishining predmeti: Umumiy o’ta ta’lim matematika kursida ko’rsatkichli tenglama va tengsizliklarni mavzusini o’qitish metodikasi shakllantiruvchi vositalar.
Kurs ishining vazifalari:
 Mavzuga doir manba topish, axborotlarni tartiblash, rejani shakllantirish;
 Innovatsion pedagogik faoliyatni o‘rganish;
 Innovatsion ta‘lim jarayoni, shakl, metod, vositalarini o‘rganish;
 Innovatsion ta‘lim muhitini o‘rganish;
 Matematikani o‘qitishning innovatsion muhitini o‘rganish;
 O‘rganilgan ma‘lumotlar asosida xulosalar chiqarish;
 Kurs ishini jihozlash, himoyaga tayyorlash;

I-BOB. Funksiyaning hosilasining ta’rifi va uni kiritish metodikasi
1-§. Hosila tushunchasiga olib keluvchi masalalar
Hosila mаtеmаtikаning asosiy tushunchаlаridаn biri hisoblanadi. Hosila matematika, fizika va boshqa fanlarning bir qancha masalalarini yechishda,
xususan har xil jarayonlarning tezliklarini o‘rganishda keng qo‘llaniladi.


Egri chiziqqa o‘tkazilgan urinma
Avval egri chiziqqa o‘tkazilgan urunmaning umumiy ta’rifini beramiz. Uzluksiz egri chiziqda va nuqtalarni olamiz (1-rasm).
va nuqtalar orqali o‘tuvchi to‘g‘ri chiziqqa kesuvchi deyiladi.
nuqta egri chiziq bo‘ylab siljib, nuqtaga cheksiz yaqinlashsin. U holda kesuvchi nuqta atrofida aylangan holda qandaydir limit holatiga intiladi.
Berilgan egri chiziqqa berilgan nuqtada o‘tkazilgan urinma deb, kesuvchining nuqta egri chiziq bo‘ylab siljib nuqtaga cheksiz yaqinlashgandagi limit holatiga aytiladi.
Endi nuqtada vertikal bo‘lmagan urinmaga ega bo‘lgan uzluksiz egri chiziq grafiini qaraymiz va uning burchak koeffitsiyentini topamiz, bu yerda urinmaning o‘q bilan tashkil qilgan burchagi. Buning uchun nuqta va grafikning abssissali nuqtasi orqali kesuvchi o‘tkazamiz (2-rasm). Kesuvchining o‘q bilan tashkil qilgan burchagini bilan belgilaymiz.
2-rasmdan topamiz:

da funksiyaning uzluksizligiga asosan ham nolga intiladi. Shu sababli nuqta egri chiziq bo‘ylab siljib, nuqtaga cheksiz yaqinlashadi. Bunda kesuvchi nuqta atrofida aylangan holda urinmaga yaqinlashib boradi, ya’ni . Bundan yoki
Shuning uchun urinmaning burchak koeffitsiyenti
(1)