Termiz davlat universiteti kimyo va texnologiya fakulteti kimyo ta‘lim yo‘nalishi 4-kurs 407-guruh talabasi To’laganov Yolgoshning Kimyo sanoati fanidan tayyorlagan Mustaqil ishi

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI KIMYO VA TEXNOLOGIYA FAKULTETI KIMYO TA‘LIM YO‘NALISHI 4-kurs 407-guruh talabasi To’laganov Yolgoshning Kimyo sanoati fanidan tayyorlagan Mustaqil ishi

https://images.app.goo.gl/NGAbX2sPaR7kiKJv8

Mavzu: Kimyo sanoatida suv. Sanoatda suvni qayta ishlash. Suvni tozalash usullari

• Reja:
• Kimyo sanoatida suv.
• Suvni qayta ishlashning mexanik,fizikaviy va boshqa usullari.
• Sanoat oqava suvlari va ularni tozalash. Ichimlik suvini tozalash.

Suvning eng yirik istemolchilaridan biri kimyo sanoatidir. SHuning uchun ham kimyo korxonalari suv manbalariga yaqin joylarda quriladi. Masalan: ayrim kimyoviy mahsulotlarni 1 tonnasini ishlab chiqarish uchun quyidagicha suv sarflanadi: alyuminiy 1500, polat 270, nikel 400, viskoza ipagi 1200, sintetik kauchuk 1600, kapron 2500, nitrat kislota 200, sulfat kislota 50, ammiak 1000, fosfor 15 m3/t, faqat bitta kapron zavodi 120 ming kishi yashaydigan shahar taminotiga sarflanadigan suvga teng miqdorda suv sarflaydi.

• Hozirgi paytda ishlab chiqarish ehtiyoji uchun, chuchuk suvning umumiy miqdoridan 40 % ga yaqini sarflanmoqda. SHuning uchun ham er sharining bazi joylarida ichimlik suvi tanqisligi kuzatilmoqda. Buni oldini olish, kimyo korxonalariga suv sarfiyotini kamaytirish uchun ishlab chiqarishni yopiq sistemaga otkazish, ishlatilgan suvni oqizib yubormay, tozalab qayta ishlatish. Ishlab chiqarish texnologiyasini takomillashtirish, suvdan kam foydalanuvchi texnologiya yaratish, suv bilan sovutish sistemalarini havoda sovutish, sitemalariga otkazish lozim.

Suvning tiniqligi uning qanchalik qalinlik qatlamida chillik yoki biror harf tasvirini vizual yoki fotoelement yordamida korib uni farqlash orqali aniqlanadi. Suvning tiniqligi unda dagal dispers mexanik va kolloid zarrachalarning borligi va ularning miqdoriga bogliq boladi. Bu aralashmalar suv otkazish quvurlarini, apparatlarni ichiga chokib, uni tiqilib qolishiga, natijada mehnat unumdorligini kamayishiga yoki avariyalarga olib keladi, suvni kopiklatib yuborishga, elektrolizyorlarning diafragmasini ifloslashga olib keladi.

Suvning tozaligi uning tarkibidagi har qanday begona aralashmaning soni va miqdori bilan xarakterlanadi. Ular qanchalik kam bolsa, shunchalik toza hisoblanadi. Suvning tozaligi inson sogligi uchun muhim omil bolib, echimini talab qilinadigan aktual muammo hisoblanadi.

Tabiiy suvni tozalamay foydalanib bolmaydi. Suv manbalaridan keladigan suvni sifatini yaxshilash, suvni tayyorlash deyiladi. Suvni tayyorlash bu suvning tarkibidagi begona aralashmalardan tozalash uchun kompleks operatsiyalarni kullashdan iboratdir.

Tabiiy suvni tozalamay foydalanib bolmaydi. Suv manbalaridan keladigan suvni sifatini yaxshilash, suvni tayyorlash deyiladi. Suvni tayyorlash bu suvning tarkibidagi begona aralashmalardan tozalash uchun kompleks operatsiyalarni kullashdan iboratdir.

• Sanoat suvlari uchun ham begona aralashmalarining miqdori normadan yuqori bolmasligi kerak va bu norma suvning kaysi tarmogida ishlatilishiga: qarab turlicha boladi. Masalan, togri oqimli bug qazonlari uchun ishlatiladigan suv tarkibida kozon kuvurlarini korroziyaga uchratuvchi SO2 va O2 bolmasligi va quruq qoldiq miqdori 0,2 - 0,3 mg,/l. dan oshmasligi kerak.

• Tabiiy suvlarni sanoatda qoʻllanadigan usullar yordamida mikroorganizmlar, tuzlar va gazlardan butkul tozalashning imkoni yoʻq. Shu sababli ularning ichimlik suvidagi miqdori belgilangan maʼlum meʼyordan koʻp boʻlmasligi talab etiladi. Mas, ichimlik suvining 1 ml dagi mikroorganizmlarning umumiy soni 100 tadan oshmasligi, ichak tayoqchalari guruhi bakteriyalarining soni 3 tadan oshmasligi shart. Suvning umumiy qattiqligi 7 mmol/l gacha, quruq qoldiq 1000 mg/l gacha, vodorod koʻrsatkichi — r-n 6,0 dan 9,0 gacha boʻlishi kerak. Ayrim hollarda ichimlik suvining qattiqligi 10 mmol/l gacha, quruq qoldiq 1500 mg/l gacha, temir va marganets ionlarining miqdori tegishlicha 1 va 0,5 mg/l gacha boʻlishiga ruxsat etiladi. St. xalqxoʻjaligida va aholi sogʻligʻini saqlashda juda muhim tadbir hisoblanadi.

E‘TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!