Tеrmiz davlat univеrsitеti kasbiy ta’lim kafedrasi

BIRIKTIRISH VA MAXKAMLASH BUYUMLARI

Duradgorlik buyumlari tayyorlashda detal va qismlarni biriktirishda har xil mixlar ishlatiladi. Ishlatilishiga ko‘ra gul qog‘oz mixlari va qurilish mixlari bo‘ladi.

Gul qog‘oz mixlari ( rasm, a) qalpoqli, qisqa o‘lchamli, o‘tkir uchli bo‘lib, gul qog‘ozlar, klenka, mato, faner va yupqa detallarni mixlashda ishlatiladi.
Qurilish mixlari (rasm, b) durad­gorlik va qurilish detallarini birikti­rishda ishlatiladi.
Ishlatilishiga qa­rab mixlarning sterjenlari va qalpoq.lari har xil shaklda tayyorlanadi.
Kvadrat sterjenli :qurilish mixlarining sug‘urilishga qarshiligi yuqori Do‘lib, puxta birikma hosil qilish imkonini beradi. Ular yumshoq yog‘ochlarni biriktirishda ishlatiladi.
Burama mixlar (rasm) yog‘och qismlarni biriktirishda, yog‘och qismlarga har xil dastalar, shpingalet, oshiq-moshiq kabilarni o‘rnatishda ishlatiladi. Burama mixlarning diametri 1,5 dan 10 mm gacha, uzunligi 6 dan 120 mm gacha tayyorlanib, uzunligining 0,5-0,6 qismigacha rezba chiqariladi. Burama mixlarni bolg‘alab o‘rnatishga ruxsat etilmaydi. Bolg‘alab o‘rnatish bilan puxta birikma hosil qilish mumkin emas. Uzun ulchamli burama mixlarni o‘rnatishda uch qismini bolg‘alab yog‘ochga kiritib, qolgan qismini otvyortka bilan burab kiritiladi. Qisqa o‘lchamli burama mixlarni o‘rnatishda mix o‘rnya bigiz bilan o‘yib olinadi.
Boltlar (rasm, a) qismlarga ajraladigan buyum detallarini yig‘ishda, egri detalli mebel qismlarini biriktirishda ishlatiladi. Ba’zi hollarda boltli birikmalar kontrgayka! yordamida qotiriladi (rasm, b). Boltli birikmalarda bolt kallagi va gaykalarning yog‘och sirtini ezib, shilib qo‘yishidan saqlash maqsadida har xil shakldagi shaybalar ( rasm, v) ishlatiladi. Qismlarni biriktirish „a birikmaning puxtaligini oshirish maqsadida har xil po‘lat burchaklardan ham foydalaniladi ( rasm).
Qurilish va inshootlarda yog‘och qismlarini bir-biriga puxta, ajralmaydigan qilib biriktirishda changaklar ham ishlatiladi ( rasm). Chan­gaklar yumaloq va kvadrat kesimli po‘latlardan tayyorlanadi.
Darvoza, eshik, rom qanotlari, fortochkalarni o‘rnatishda ajraladigan va aj­ralmaydigan oshiqmoshiqlar ishlatiladi ( rasm).