Termiz davlat universiteti iqtisodiyot fakulteti

11.4. Turizmdagi asosiy rasmiyatchiliklar va ularni soddalashtirish muammolari
Tabiiyki, xalqaro turizmni rivojlantirishda muammolar bisyor. Ulardan chegaradan o’tishda va chet mamlakatda bo’lishda rasmiyatchiliklarni hal qilish bilan bog’liq asosiy muammolarga to’xtalib o’tamiz:
- pasport va viza muammosi;
- valyuta nazorati hamda valyuta ayirboshlash ustidan nazorat;
- bojxona qoidalari;
- tibbiy rasmiyatchiliklar;
- politsiya nazorati;
- turistik hujjatlar;
- sayohat mamlakatida milliy hujjatlarni legalizatsiya qilish (ularning huquqiy layoqati)
Bu rasmiyatchiliklar turist yashaydigan mamlakatda yuzaga keladi (viza, chet el pasporti) hamda u boshqa mamlakatda bo’lgan davr mobaynida amal qiladi (masalan, valyuta rejimi, tibbiy rejim, politsiya rejimi). Bu tartiblarga amal qilish zarurligi shubhasiz, lekin haddan ortiq tartibga solish (majburiy ro’yxatdan o’tish va h.k.) ba’zan turistga psixologik jihatdan salbiy ta’sir ko’rsatadi.
Turistik muhitga va mehmondo’stlik sanoatining faoliyatiga rasmiy tartib-taomillarning salbiy ta’siri haqida Markaziy Osiyo turfirmalari bergan javoblarning taqsimlanishi 1-jadvalda keltirilgan.
1-jadval
Markaziy Osiyoda xalqaro turizmning rivojlanishiga xalaqit berayotgan asosiy rasmiyatchiliklar

Rasmiyatchiliklar	Milliy ekspertlarning fikrlari, foiz hisobida
	Qozog’iston	O’zbekiston	Tojik-iston	Qirg’i-ziston	Turkma-niston
Viza yoki taklifnomani rasmiylashtirish bilan bog’liq qiyinchiliklar	10	12	23	15	10
Bojxona tartib-taomillarini bajarish	30	23	36	22	20
Valyutani tartibga solish muammolari	16	34	20	10	26
Politsiya nazorati (shu jumladan ro’yxatdan o’tish va h.k.)	20	15	11	20	40
Tibbiy nazorat (shu jumladan sug’urta qilish)	3	1	6	8	3
CHegaradan o’tishda murakkab psixologik muhit	11	15	4	3	1

Ekspertlarning fikricha, yuqorida zikr etilgan muammolarni hal qilish (kriminogen vaziyatni, Afg’oniston bilan chegaradagi murakkab siyosiy vaziyatni, inflyatsiya va iqtisodiy inqirozni bartaraf etish bilan bir qatorda) turistik oqimlar dunyoning boshqa mintaqalaridan Markaziy Osiyo mamlakatlariga oqib kelishiga ko’maklashadi.