Termiz davlat universiteti geografiya kafedrasi umumiy yer bilimi

BOSIMNING ABSALYUT BALANDLIK VA XARORATGA BOGLIK 

UZGARISHI. 

 

        Xavo bosimi dengiz buyida urtacha 760 mm simob ustuniga teng. Birok dengiz 

yuzida kancha yukoriga kutarilsa xavo bosimi shuncha kamayadi. Balandlikka 

kutarilgan sari bosim dastlab kuyi kavatda tez kamayib keyinchalik yukori 

kavatdlarda sekinrok kamayadi. Shuning uchun xavoning yukori kavatlaridagi 

bosimning uzgarishi uncha katta emas. Bosimning 1mm kamayishi uchun zarur 

bulgan balandlik barometrik boskich deyiladi. Xavoning Yer yuzasiga yakin bulgan 

pastki kismida xar 10,5 m kutarilganda bolsim taxminan 1 mm kamayadi.  Agar 0 m 

da bosim 750 mm bulsa 5,5 km balandda 190 mm, 10-15 km da esa 95 mm simob 

ustuniga teng. 

 

Bosim joyning balandligidan tashkari xavo xaroratiga xam boglik.  Xarorat 

pasaysa xavo zichlashib bosim ortadi aksincha xarorat kutarilsa xavo bosimi 

kamayadi. Xatto yozja bir xil geografik kenglikda joylashgan okeanlarga nisbatan 

kuruklikda xarorat yukori shu sababali bosim past aksincha kishda kuruklik ustida 

xarorat past bosim yukori buladi.