Termiz davlat universiteti fuqarolik jamiyati

sudning qonuniy kuchga kirgan hukmiga binoan.

Qonunda nazarda tutilgan boshqa hollarda bajarilishi lozim bo‘lgan ishlar majburiy mehnat deb hisoblanmaydi.
Mehnatga oid munosabatlarning sub’ektlari ish beruvchi va xodim hisoblanadi.
Ishga qabul qilishga O‘zbekistonda xodimlarga 16 yoshdan yo‘l qo‘yiladi. Fuqarolarning mehnat munosabatlariga kirishining zaruriy sharti mehnat huquqiy layoqati bo‘lib, u 16 yoshga to‘lganda boshlanadi. Ayrim hollarda 15 yoshga to‘lgan shaxslar ham ishga qabul qilinishi mumkin.
Maktab o‘quvchilarini asta-sekin mehnatga ko‘nikma hosil qilib borishi zarurligi hisobga olinib, qonunda 14 yoshga to‘lgan, balog‘at yoshiga etmaganlarni ham ishga qabul qilish holatlari nazarda tutilgan.
Ish beruvchi bilan mehnat shartnomasini tuzgan O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, shuningdek chet el fuqarolari va fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar mehnatga oid munosabatlarning sub’ektlari bo‘lishi mumkin.
Har bir xodim quyidagi huquqlarga ega:

• 
  O‘zbekistonda mehnati uchun qonun hujjatlarida belgilangan eng kam oylik haqidan oz bo‘lmagan miqdorda haq olish;
  
• 
  muddatlari chegaralangan ish vaqtini o‘rnatish, bir qator kasblar va ishlar uchun ish kunini qisqartirish, har haftalik dam olish kunlari, bayram kunlari, shuningdek haq to‘lanadigan yillik ta’tillar berish orqali ta’minlanadigan dam olish;
  
• 
  havfsizlik va gigiena talablariga javob beradigan sharoitlarda mehnat qilish;
  
• 
  kasbga tayyorlash, qayta tayyorlash va malakasini oshirish;
  
• 
  ish bilan bog‘liq holda sog‘lig‘iga yoki mol-mulkiga etkazilgan zararning o‘rnini qoplash;
  
• 
  kasaba uyushmalariga hamda xodimlar va mehnat jamoalarining manfaatlarini ifoda etuvchi boshqa tashkilotlarga birlashish;
  
• 
  qariganda, mehnat qobiliyatini yo‘qotganda, boquvchisidan mahrum bo‘lganda va qonunda nazarda tutilgan boshqa hollarda ijtimoiy ta’minot olish;
  
•