Termiz davlat universiteti biologiya kafedrasi

Vazifa:

1. 
   Qizil piyoz epidermisidan kesmalar ajratib olib eritmaga solish.
   
2. 
   Eritmalarda saqlangan kesmalardan preparat tayyorlab, mikroskop ostida kuzatish.
   
3. 
   Hujayralarning rasmini chizish.
   
4. 
   Formulaga muvofiq hujayra shirasining osmotik bosimini hisoblash.
   

5- Laboratoriya ishi. Hujayraning shimish kuchini Shardakov usuli bilan aniqlash

O’simlik hujayrasining osmotik xususiyatlari hujayraga tashqi muhitdan suv o’tish qonunlarini belgilaydi. Hujayraga suvning kirishi natijasida uning hajmi oshib borgan sari hujayra po’stining bosimi bilan hujayra shirasining shimish kuchi baravarlashib qoladi. Hujayra suvga to’yinmagan holatdan qancha uzoq bo’lsa (masalan, bug’lanish jarayoni natijasida suvni qancha yo’qotgan bo’lsa), shuncha ko’proq kuch bilan suvni so’radi. Shunday qilib, o’simlik hujayrasiga o’z-o’zini tartibga soluvchi osmotik mexanizm deb qarash mumkin. O’simlik hujayrasining suvga ehtiyoji ortgan sari u suvni ko’proq shimadi. Turgorni tamoman yo’qotgan vaqtida esa, uning shimish kuchi maksimum darajasiga yetadi. Bu vaqtda so’rish kuchi hujayra shirasining to’la osmotik bosmiga teng bo’ladi.
Osmotik bosim bilan shimish kuchining miqdori hamma vaqt ham bir xil bo’lmasligi mumkin. Ular tashqi muhit ta’siri va o’simliklarning ichki holatiga qarab o’zgarib turadi. Hujayralarning umumiy xususiyatlarini ta’riflashda osmotik bosimning o’rta holati e’tiborga olinadi. Ammo ma’lum bir paytda, ayniqsa, tashqi sharoitning tez o’zgarishi natijasida, hujayra holatini belgilash uchun uning shimish kuchini topish qulayroq hisoblanadi.
Barg bo’lakchalarini eritmalarga tushirib, ularning kontsentratsiyalari o’zgarishi aniqlashning qulayroq yo’llaridan biri V.S.Shardakov taklif qilgan usuldir.
Ishning maqsadi. Turli xil kontsentratsiyali osh tuzi eritmasi yordamida har xil o’simliklar hujayrasining shimish kuchini aniqlash.
Kerakli asbob va reaktivlar. O’simliklar bargi, katta va kichik probirkalar bilan shtativ, bir normal NaCI eritmasi, distillangan suv, bargdan namuna oladigan parma, rezina plastinka, quruq metilen ko’ki, pinset, byuretkalar, kapilyar naylar.