Термиз давлат университети архитектура ва қурилиш факултети

ЛИНОЛЕУМНИНГ ЎРТАЧА ЗИЧЛИГИНИ АНИҚЛАШ
Асбоб ва ускуналар: Торозилар, штангенциркуль, линолеум намунаси.
Ишлаш тартиби: Линолеумнинг ўртача зичлигини аниқлаш учун линолеум намуналар паралеллепипед шаклида кесиб олинади. Намуналар штангенциркуль ёрдамида ўлчаниб, хажми хисобланади, сўнгра намуна техник торозида тортилади. Тўғри геометрик шаклдаги намунанинг хар томони расмда кўрсатилганидек, уч жойидан эни, узунлиги ва баландлиги ўлчанади, (а₁, а₂, а₃, в₁, в₂, в₃, h₁, h₂, h₃.) ва хар ёқнинг ўртача арифметик қиймати энг сўнгги натижа сифатида қабул қилинади.
Расм. Линолеум намунасини ўлчаш.
Томонларининг ўлчами 100 мм дан ошмайдиган хар хил шаклдаги намуналар 0,1 мм гача аниқликда ўлчаниши, томонларнинг ўлчамлари 100 мм ва бундан катта бўлган намуналар эса 1,0 мм гача аниқликда ўлчаниши лозим. Аниқланган ўлчамлардан фойдаланиб намунанинг хажми (V=a_ўр·b_ўр·h_ўр) хисоблаб топилади. Массаси 500 г дан енгил намуналар 0,01г гача аниқликда, массаси 500 г ва бундан оғирроқ намуналар эса 1,0 г гача аниқликда тортилиши керак.
Намунанинг хажми ва массаси маълум бўлгач, қуйидаги формула ёрдамида унинг ўртача зичлиги хисоблаб топилади.
Р_ў =
бу ерда т – линолеумнинг массаси, г;
V – линолеумнинг ҳажми, см³.
Уч дона намунанинг ўртача зичлиги аниқланиб, ўртача арифметик қиймати олинади. Чиққан натижалар қуйидаги жадвалга ёзиб борилади.

№	Ўлчамлари, см.			Намунанинг хажми, см^3	Намунанинг массаси, г	Намуна ўртача зичлиги, г/см^3
	Узунлиги	Эни	Баландлиги
1
2
3
Ўртача зичликнинг ўртача қиймати