Термиз давлат университети архитектура ва қурилиш факултети

Полимербетоннинг сиқилишга мустахкамлик чегарасини аниқлаш.
Лаборатория ишини бажариш учун материал ва ускуналар: қирралари ўлчами 70 мм ёки 100 мм ўлчамли куб намуналар, гидравлик пресс ПГ-125, электрон тарози, пўлат чизғич.
Умумий маълумотлар: Намуналарнинг хар бир серияси 3 тадан куб шаклдаги намуналардан ташкил топган бўлади.
Тажрибани бажариш тартиби: Куб-намуналарининг сиқилишга мустахкамлик чегараси қуйидагича аниқланади. Аввал намуналар камерадан чиқариб олингач, синчиклаб кўздан кечирилади, юзалари эговлаб ёки жилвирлаб текисланади. Шундан кейин намунани синаш пайтида қандай вазиятни эгаллаши ва қайси томонлари таянчга тегиб туриши аниқланиб, шу томонларига бўёқ ёки бўр билан белги қўйилади. Унинг таяниб турадиган томонларини шундай танлаш керакки, синаш чоғида таъсир кўрсатадиган сиқувчи куч қолипдаги қоришма қатламларига нисбатан параллел йўналсин. Куб-намуналар метал чизғич билан 1 мм гача аниқликда ўлчанади ва электрон тарозида тортилади. Намуна иш кесимининг майдони (мм²) унинг иккала таянч майдонининг ўртача арифметик қиймати сифатида хисоблаб чиқарилади. Синаладиган намуналар камерадан чиқариб олингандан кейин лаборатория хонасида 2-4 соат сақланиши керак.
Синаш пайтида намунанинг бир томони пресснинг остки таянч плитасида ётиши (маркази плита ўқига тўғирланади) лозим. Сўнгра гидравлик пресс ишга туширилиб, намунани сиқувчи куч секундига 0,4-0,8 MПa тезликда ошириб бориб, намунани бузиш даражага етказилиши лозим.
Куб-намунанинг сиқилишдаги мустахкамлик чегараси R_б (MПa) бузувчи куч P (Н) нинг намуна кесимининг дастлабки юзаси S (мм²) га нисбати сифатида аниқланади:
R_b =
Бетоннинг сиқилишдаги мустахкамлик чегараси учта намунани синаш натижаларининг ўртача арифметик қиймати сифатида хисоблаб чиқарилади.
Намунанинг сув шимувчанлигини аниқлаш
Сувшимувчанлик — бу, ашёнинг сувни шимиб олиб ва ўзида сақлаб туриш хусусиятидир. Намунанинг сувшимувчанлигини аниқлаш учун олдин намуналар 4 соат давомида 45—55°С хароратда доимий массаси миқдоригача қуритилади ва тарозида тортилади. Кейин намуналар 1/3 қисмигача сувга ботирилиб 8 соат сақланади, кейин намуналар 2/3 қисмигача сувга ботириб 8 соат сақланади, булардан кейин намуналар тўлиқ сувга ботирилиб 56 соат давомида сувда сақланади. Кейин намуналар сувдан чикарилиб тарозида тортилади.
Намуналарнинг сув шимувчанлиги С_ш (%) қуйидаги формула ёрдамида 0,1 % гача аниқликда ҳисобланади.