Термиз давлат университети «ахборот технологиялари» кафедраси

Машҳур Интернет қидирув тизимлари. Интернет тармоғи йирик маълумотлар омбори ҳисобланади. Ундан керакли маълумотларни қидириб топиш фойдаланувчининг олдига қўйилган энг асосий масалалардан биридир. Бундай ҳолларда йирик маълумотлар омборидан керакли маълумотларни қидириб топишда ахборот-қидирув тизимлари муҳим аҳамиятга эга. Интернет тармоғида бундай тизимларнинг кўплаб турларини учратиш мумкин. Булардан Google, Rambler, Yandex, Yahoo тизимлари ўзбек, рус ва инглиз тилларида қидирувни олиб борадиган энг машҳурлари ҳисобланади.
http://www.google.ru
http://www.rambler.ru
http://www.yahoo.com
http://www.mail.ru
Ушбу машҳур қидирув тизимларининг ҳар бири оддий ва батафсил кенгайтирилган қидирув ҳамда матнли, расм, мусиқа, видео ва бошқа турли шаклдаги ахборотларни қидириш имкониятини тақдим этади. Бу турдаги ахборот-қидирув тизимларидан фойдаланиб ихтиёрий фойдаланувчи ўзига керакли бўлган ихтиёрий турдаги маълумотни қидириб топиши ва ундан фойдаланиши мумкин. Агар сизга бирор маълумот керак бўлиб, лекин сиз унинг қаерда ва қандай кўринишда жойлашганлигини билмасангиз, у ҳолда шу каби ахборот – қидирув тизимларидан фойдаланинг.
2. Қидирув тизимларининг тузилиши ва улар
ёрдамида бажариладиган вазифалар.
Қидирув тизими бу махсус сервер, унинг асосий хизмати кенг Интернет фазосида маълумотларни қидириш, тўплаш, тартиблаш ва фойдаланувчиларни керакли маълумот билан тез ва қулай равишда таъминлаш. Қидирув машиналар асосий беш қисмдан иборат:

1. 
   Ўргимчак (spider) – веб-саҳифаларни сервер ҳотирасига юклаш дастури. У оддий браузерга ўхшаб, сайтларни очиб, тармоқдаги янги маълумотларни қидиради. Бу дастур кўрсаткичлар бўйлаб саёҳат қилиб, топилган веб-саҳифаларни серверга юклайди ва маълумот жамғармасини янги ахборотлар билан тўлдиради.
   
2. 
   Қурт (crawler) – ўргимчак серверга юклаган веб-саҳифаларни кўриб чиқиб, барча гиперкўрсаткичларни ундан ажратади ва топилган кўрсаткичларни ўргимчакка тақдим этади.
   
3.