Temir yo’l vagon sisternalarining avtomatik boshqaruv tizimi Avtomatlashtirilgan tizim temir yo‘l Sisterna

13-Mavzu : Temir yo’l sisternalarining texnik xarakteristikalari
Reja :
1 Sisterna
2 Temir yo’l vagon sisternalarining avtomatik boshqaruv tizimi
3 Avtomatlashtirilgan tizim temir yo‘l
Sisterna (lot. — suv havzasi, hovuz) — suyukliklar, suyultirilgan gazlar, toʻkiladigan mahsulotlar (neft mahsulotlari, sut, un, sement va boshqalar) ni saqlash yoki tashish uchun moʻljallangan sunʼiy berk idish. Beton, temir-beton, poʻlat, alyuminiy qotishmalari va boshqa materiallardan yasaladi. S.ning muqim (statsionar), Kuchma, yer ustiga oʻrnatiladigan yoki yer tagiga koʻmiladigan turlari bor. S. unda saklanayotgan yoki tashilayotgan mahsulotlarning sifatini nazorat qilib turish uchun moʻljallangan asboblar, mahsulotlarni kuyish yoki boʻshatish qurilmalari bilan jihozlanadi. Kuchma S. avtomobillar, traktorlar, temir yoʻl vagonlarida olib yurilishi mumkin.
Temir yoʻl avtomatika va telemexanika qurilmalarini hisobga olish va boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimini ishlash jarayonining maxsus dasturi texnik hujjatlarni nazorat qilish va boshqarish serveridan foydalanishga asoslangan. Server foydalanuvchilarning ishini ta’minlovchi asosiy funksiyalarni bajaradi: ma’lumotlar bazasidan avtomatika qurilmalarni qidirish, qurilmalar soni haqida ma’lumot berish, QR kodini o‘qish. Avtomatika va telemexanika qurilmalarini boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimi 1-rasmda ko‘rsatilgan. Dasturning asosiy obyektlari - qurilmalar ro‘yxati va qurilmalarni o‘rnatish joylari, texnik hujjatlar. Rejalashtirilgan almashtirishni amalga oshirishda ro‘yxatlar juft bo‘lib ko‘rsatiladi: avtomatika va telemexanika qurilmalarining bitta (pastki) ro‘yxati va bo‘sh joylar – ushbu holatda qurilmani o‘rnatish yoki almashtirish mumkin; ikkinchi (yuqori) ro‘yxat esa almashtirilishi mumkin bo‘lgan qurilmalar ro‘yxati. Texnik hujjatlarni elektron yuritish usulining avtomatlashtirilgan tizimi quyidagi asosiy funksiyalarni o‘z ichiga oladi, ular quyidagilarga imkon beradi: —Ma’lumotlarni yangilash; — Asosiy nazorat markazidan turib masofadan qurilmalarni qo‘shish; — alohida qism qo‘shish; — qurilma qo‘shish; — qurilma haqidagi ma’lumotlarni tahrirlash; — qurilmalar haqidagi ma’lumotlarni ko‘rish; — qurilmani olib tashlang; — qurilmani almashtirish; — qurilmaning QR-kodini o‘qish; — qurilmaning QR-kodini chop etish. Avtomatlashtirilgan tizim temir yo‘l avtomatika va telemexanika qurilmalarini nazorat qilishda samarali usul hisoblanadi. Avtomatlashtirilgan tizimning asosiy funktsiyalari: ⎼ ma’lumotlar bazasini yaratish va tizimni ishlatish, shu jumladan muayyan qurilmalarning nomlari va ularni o‘rnatish manzili to‘g‘risidagi ma’lumotlar; ⎼ davriy almashtirishlar, hisobdan chiqarishlar, tahliliy ma’lumotlar va jarayon bilan bog‘liq holda qurilmalarning ishlashini nazorat qilish; ⎼ texnologik zarur ma’lumotlarni berish bilan qurilmalarni almashtirishni rejalashtirish; ⎼ qurilmalarni almashtirish rejalarining bajarilishini monitoring qilish; ⎼ avtomatika va telemexanika qurilmalarini nosozliklarini tahlil qilish; ⎼ ta’mirlash va texnologik jarayon ishini rejalashtirish; Temir yoʻl avtomatika va telemexanika qurilmalarini nazorat qilish va boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimida server dasturi signalizatsiya va aloqa masofaviy tarmog‘iga ulangan kompyuterda bajariladi. Server uchun alohida kompyuter tanlash yoki tarmoq ish stantsiyalaridan birini ishlatish mumkin. Ammo shuni ta’kidlash kerakki, yangi qurilmalarni ro‘yxatdan o‘tkazish va asboblar bilan bog‘liq ishlar va hisobotlarni yaratish ma’lumotlar bazasi hajmini va diskdagi u egallagan hajmi oshadi, shuning uchun o‘sishni hisobga olish uchun qattiq disk hajmi yetarli ekanligiga ishonch hosil qilishingiz kerak. Ko‘p foydalanuvchilar ishlaydigan tizim markazlashtirilgan boshqaruvga ega bo‘lishi kerak. Ushbu funksiya tizimni o‘rnatish va boshqarish bo‘yicha yagona izchil jarayonni amalga oshiradigan, tizim javobgarligi maxsus tayinlangan xodimlar tomonidan amalga oshiriladi. Tizim xodimlarining majburiyatlari, xususan, quyidagilarni o‘z ichiga oladi: ⎼ tashkilotning joriy tuzilmasi tizimida aks ettirish; ⎼ foydalanuvchilarni ro‘yxatga olish; ⎼ tizimning xato xabarlarini ko‘rish; ⎼ ma’lumotlar bazasi jadvallarini yangilash. Ushbu funksiyalarga qo‘shimcha ravishda, tizim xodimi avtomatika va telemexanika qurilmalarini avtomatik nazorat qilish tizimi serverini ishga tushirish va to‘xtatish, tizimni sozlash va texnik xizmat ko‘rsatish, tizim ma’lumotlar bazalarining zaxira nusxalarini yaratish va nosozliklar yuzaga kelganda tizimni qayta ishga tushirishni ham ta’minlaydi. Tizimda ro‘yxatdan o‘tgan avtomatika va telemexanika xodimlari, ularning ish vazifalari bilan belgilanadigan ishchi xodimlar tizim foydalanuvchilari deyiladi. Faoliyat turiga qarab, tizim foydalanuvchisiga admin tomonidan ma’lum harakatlarni bajarish va muayyan funksiyalarga kirish huquqi beriladi. Tizimning funksional xususiyatlari. Foydalanuvchi serveriga ulangandan so‘ng dastur bilan ishlash uchun asosiy oyna ochiladi. Ushbu muloqot oynasidaavtomatlashtirilgan tizimning barcha asosiy funksiyalari foydalanuvchiga qulay tarzda taqdim etiladi, xususan: ⎼ qurilmalar haqida ma’lumotlarni kiritish; ⎼ qurilma ma’lumoti; ⎼ qurilmalarni dastur bazasidan chiqarish; ⎼ ta’mirdagi qurilmalar ro‘yxati; ⎼ qurilmalarni rejalashtirilgan almashtirish; ⎼ zaxira qurilmalar ro‘yxati; Kerakli maydonlarni to‘ldirgandan so‘ng, ushbu ro‘yxatlar orqali ma’lumotlar bazasi jadvali ko‘rinishida saqlanishi va avtomatlashtirilgan tizimda qurilmaga seriya raqami berilishi kerak. Shundan so‘ng tizim bilan keyingi ishlar davom ettiriladi. Yagona ma‘lumotlar bazasida saqlangan ro‘yxatlarga tezkor kirish uchun turli parametrlar bo‘yicha qidiruv jarayonlari talab qilinadi. Hujjatlarni boshqarish tizimidagi asosiy qidiruv parametrlari qurilmaning markasi va manzilini o‘z ichiga oladiQR-kodlash tizimidan foydalangan holda avtomatika va telemexanika qurilmalarini nazorat qilish va boshqarish jarayonida qurilmalar to‘g‘risida ma’lumotlarni to‘plash, qurilmalarning to‘g‘ri almashtirilganligini tekshirish, ta’mirlash va qabul qilish to‘g‘risidagi ma’lumotlarni kiritish uchun texnik hujjatlarni elektron yuritish samarali hisoblanadi. Bu tizim xavfsizlik yuqori darajada ta’minlanadi va qisqa vaqt ichida ko‘plab qurilmalarni nazorat qilish imkoniyatini beradi. Avtomatlashtirilgan tizimning dasturiy ta’minoti orqali ma’lumotlar bazasidagi qurilmalarni qulay tarzda saralash imkoni mavjud. Uchta qismga bo‘lingan ulardan birinchisida barcha qurilmalarni bitta jadvalda chiqarish, ikkinchi qismda almashtirish sanasiga bir oy qolgan qurilmalar ro‘yxati, uchinchi qismda almashtirish muddati o‘tib ketgan qurilmalar jadvalini shakllantiradi.