Temir yo‘l muhandisligi

2.3.2.2. Harakat asosan strelkali o‘tkazgichning yon yo‘nalishi bo‘ylab amalga oshirilganida krestovinaning amaliy o‘lchamlarini aniqlash
Krestovinaning amaliy o‘lchamlarini aniqlash krestovina qismi ostidagi o‘tkazgich to‘sinlarini qat’iy bir tekis joylashtirilishini hisobga olgan holda uning old va orqa chiqqan qismlari minimal zarur uzunligini muvofiqlashtirishdan iborat.
Qo‘zg‘almas krestovinali strelkali o‘tkazgichlarda, odatda, o‘tkazgich to‘sinlaridan biri krestovina o‘zagi eni 20 mm ga teng kesimda joylashtiriladi. Krestovina qismidagi qolgan o‘tkazgich to‘sinlari, ulanma to‘sinlaridan tashqari, (4) ga teng, qat’iy belgilangan masofada joylashishlari lozim (5-rasm). Krestovinaning amaliy o‘lchamlarini aniqlashda shuni ham hisobga olish kerakki, krestovina qismi yaqinidagi o‘tkazgich to‘sinlari harakat asosan strelkali o‘tkazgichning to‘g‘ri yo‘nalishi bo‘ylab amalga oshirilganida to‘g‘ri yo‘nalish o‘qiga perpendikulyar, yoki harakat asosan strelkali o‘tkazgich yonlama yo‘nalishi bo‘ylab yo to‘g‘ri yo‘nalish bilan deyarli bir xilda amalga oshirilganida krestovina bissektrisasi o‘qiga perpendikulyar yotqizilishini hisobga olish zarur. Kurs loyihasida ikkinchi holat berilib, unda matematik =20 mm dan bo‘lgan masofa quyidagiga teng:




5-rasm. To‘sinlarning krestovina tagida joylashtirish
Ulanma to‘sini bilan us relsining chiqqan qismidan to krestovina o‘zagi 20 mm li bo‘lgan o‘tkazgich to‘siniga qadar bo‘lgan uchastkada o‘tkazgich to‘sinlar orasidagi oraliqlar soni.

M₁ va M₂ qiymatlari eng yaqin butun songa qadar, albatta katta tarafga yaxlitlanadi, so‘ng M₁ va M₂ yaxlitlangan qiymatlari bo‘yicha krestovinaning old va orqa chiqqan qismlarining amaliy uzunligi aniqlanadi.


m

2.3.3. Us relsi o‘lchamlarini aniqlash
Us relsi qismlari o‘lchamlari va uning chizgilarining o‘zgarish tusi hisob-kitob yordamida aniqlanadi. Us relsining birinchi buramasi (otgib) krestovik “bo‘yni”da bajariladi. Us (usovik) relsining uning ulanmasidan to birinchi burilmasiga qadar uzunligi va krestovina o‘zagi ishchi qirrasiga proyeksiyasining uzunligi quyidagiga teng: m (2.18)
m (2.19)

5-rasm. To‘sinlarni krestovina ostida joylashtirish

Us relsining ikkinchi burilmasi krestovinaning matematik markazi qarshisida joylashadi. Teskari yo‘nalishda (protivosherstnoye) harakatlanishda g‘ildirakning usovikka urilishi (zarbi) burchagi quyidagiga teng bo‘ladi:

1,362569476 sin 0,023779 cos 0,999717
bu yerda - krestovina “bo‘yni”dagi ariqcha eni; =70 mm (1);
- us relsi ishchi qismidagi ariqcha eni; =45 mm yoki =46 mm
Teskari yo‘nalishda (protivosherstnoye) harakatlanishda g‘ildirakning usovikka urilishi(zarbi)ning hisoblab aniqlangan burchagi zarbning chegaraviy samarasiga erishgandagi yo‘l qo‘yiladigan qiymatlardan kata bo‘lmasligi lozim:
=0,023779 ≤0,06584
bu yerda -teskari yo‘nalishda (protivosherstnoye) harakatlanishda g‘ildirakning usovikka urilishida yo‘l qo‘yiladigan samarasi
=0.823 m/s vazifaga binoan.
-strelkali o‘tkazgich bo‘yicha yonlama yo‘ldan maksimal harakatlanish tezligi, ya’ni =
Teskari (protivosherstnoye) yo‘nalishda us relsi zarb qaytargichi va uning krestovina o‘zagi ishchi qirrasiga proyeksiyasi uzunligi quyidagiga teng: m (2.19)
, m (2.19)
Usovikning ishchi qismi krestovina o‘zagining matematik markazidan uning o‘zagi eni kesimi = 40 mm bo‘lgan qismigacha uchastkasini qoplab turishi lozim: