Темир йўлларда энергетика таъминоти ва ҳаракат воситалари режа: Электр таъминоти

Гилдирак жуфтлари электровоз массасини ва тортиш двигателларидан бериладиган айлантирувчи кучларни қабул қилади. Бундан ташқари, ғилдирак жуфтлари йўлнинг нотекисликлари ва релсларнинг уланиш жойларидаги урилишларни, амортизация ускуналарисиз юмшатмасдан қабул қилади ва ўз навбатида ҳаракатли ғилдиракларнинг ўзи релсга қаттиқ куч билан таъсир этади. Шунинг учун ҳам ғилдирак жуфтларининг ишланиш сифатига ва техник ҳолатини назорат қилишга алоҳида эътибор берилади.
Ғилдирак жуфтлари алоҳида элементлардан тузилади: улар –ўқ, икки ғилдирак ва икки тишли ғилдираклардан иборат бўлади. Ғилдирак жуфтларининг ўқи ролик подшипникли буксалар ўрнатиладиган бўғизлар билан тугайди.
Рессорли осмалар аравача рамаси ва буксалар ўртасида оралиқ звено бўлиб, ғилдираклар йўл нотекислигини ўтган вақтида бўладиган туртки ва урилишларни юмшатишга ва юкланишларни ғилдираклар орасида бир текис тақсимлашга хизмат қилади. Рессорли осмаларнинг асосий элементлари варақаланган рессорлар, пружиналар, айримларида пневморессорлар, балансирлар (мувозанатлаштиргичлар), ҳар хил конструкцияли амортизаторлар ва бошқа боғловчи элементлардан иборат бўлади.
Замонавий электровозларда якка тартибли узатмалар қўлланади. Бундай узатмаларда тортиш двигателларини ўрнатишнинг икки усули фарқланади: таянчли-ўқли ва рамали осмалар.
Таянчли- ўқли осмаларда тортиш двигателининг таянчи бир томондан ғилдирак жуфтлари ўқига икки моторли - ўқли подшипниклар ёрдамида, иккинчи томондан эса аравача рамасининг кўндаланг тўсинига пружиналар орқали осиб қўйилади. Тортиш кучлари тишли ғилдираклар орқали узатилади.
Конструкцион тезлиги 130 км/соатдан юқори бўлган локомотивларда тортиш двигателлари рамали осмалар билан аравача рамасига юмшатувчи пружиналар билан маҳкамланади. Бундай ўрнатиш динамик кучлар таъсирини камайтириш ва тортиш двигателлари назоратини енгиллаштириш имконини беради. Шу қаторда, рамали осишда тортиш кучларини двигател ўқидан ғилдирак жуфтларига узатиш мураккаблашади, чунки ғилдирак жуфтлари аравача рамасига нисбатан ҳаракат вақтида сурилиб туради.