Темир йўлларда энергетика таъминоти ва ҳаракат воситалари режа: Электр таъминоти

5.Тепловозлар ва уларнинг тузилиши

Тепловозлар хизмат турига қараб юк ташийдиган, йўловчи ташийдиган ва манёвр турларига бўлинади. Тепловоз қуйидаги асосий қисмлардан иборат: бирламчи двигател, узатгичлар, кузов, экипаж ва ёрдамчи жиҳозлар.

Тепловозларда бирламчи двигател сифатида дизел қўйилади. Тепловоз ғилдираклари дизелнинг тирсакли вали орқали махсус узатмалар ёрдамида айлантирилади. Агар дизел вали тўғридан–тўғри ғилдирак ўқлари билан уланган бўлса, бундай локомотив дизелини катта юкланиш остида ишга тушириб бўлмайди. Бундан ташқари, вални айлантириш тезлиги унинг қувватига мутаносиб, яъни дизелнинг қуввати қанча катта бўлса тезлик ҳам шунга яраша бўлади.
Узатгичлар тепловозни жойидан силжитишни таъминлайди ва дизел қувватини ҳар хил тезликларда ҳам тўлиқ ишлатишга имкон беради. Узатгичлар –электрли, механик ва гидравлик бўлиши мумкин.
Ёрдамчи таъминот қисмларига қуйидагилар киради: ёқилғи тизими, мойлаш ҳамда совутиш тизимлари ва бошқалар.
Экипаж қисм қуйидагилардан иборат: аравача рамаси, ғилдирак жуфтлари, буксалар ва, рессор осмалари. Кўпчилик тепловозларда рама 2 ва 3 ўқли ғилдирак аравачаларига 8 ён томон тиргаклари орқали таянади. Асосий раманинг ўрта қисмида дизел генератор ускунаси жойлашган бўлиб, дизелости рамаси дизел картери бўлиб хизмат қилади. Асосий рама мустаҳкам пайванд конструкциядан иборат бўлиб, унда кабина, кузов, куч ва бошқа ёрдамчи жиҳозлар жойлашади..
2ТЭ10В тепловози икки секцияли, бир-бирига уланган, бир постдан бошқариладиган уч ғилдиракли тележкалардан тузилган. Кузовнинг ўрта қисмида дизел жойлашган. Дизел ва генератор вали ўзаро мустаҳкам боғланган. Тепловознинг олди қисмида машинист кабинаси жойлашган. У ерда бошқарув пулти, контроллер, назорат-ўлчов асбоблари, автоматик локомотив сигнали, радиостанция ва бошқалар ўрнатилган.
Машинист кабинаси шовқиндан ҳимояланган. Машинист кабинаси ортида иккита юқори волтли камералар жойлашган бўлиб, унда реверсор, релелар, ростлагичлар ва бошқа электр аппаратлар жойлашган.
Тепловознинг аккумулятор батареялари дизелни ўт олдириш, бошқарув ва ёритув занжирларини ток билан таъминлаш учун хизмат қилади. Раманинг остки қисмига дизел ёнилғиси баки жойлаштирилган.

5. Локомотив хўжалиги ҳақида умумий маълумотлар

Локомотив хўжалиги темир йўлларда ташиш ишларини тортиш воситалари билан таъминлаш ва уларни техник талаблари бўйича сақлаш ишларини олиб боради. Бу хўжаликнинг асосий қурилма ва иншоотлари локомотив деполари, локомотивларнинг айрим узелларини таъмирлаш бўйича ихтисослпаштирилган устахоналар, техник хизмат кўрсатиш пунктлари, локомотивларни экипировка қилиш (моддий таъминлаш) ва бригадаларни алмаштириш пунктлари ва заҳирадаги локомотивлар базалари киради.
Экипировка локомотивни ёқилғи, сув, қум, мойлаш ва артиш материаллари билан таъминлаб, ишлашга тайёрлаш жараёнларини ўз ичиги олади.