II. Bap. Juwirip kelip uzinliqqa sekiriwdin’ har tu’rli usillari ham texnikalari
2.1.Depsiniwga tayarlanıw
Depsinishga tayarlanıw áwele pútkil itibardı depsinishga qaratıw bolıp esaplanadı.
Aqırǵı 4—2 qádemde uzınlaw qádem taslaw, depsinishdan aldın silkinch ayaqtı aqırǵı ret erga qoyǵanda onı ıyıw esabına ol. o. m. tómenlew túsedi. YUgurib keliwdiń aqırǵı qádemlerin maksimal tezlik hám tegis ritmda atqarıp, bir onda depsinishga ótiw asa ideal bo'lar edi. Biraq ko'psakrovchilar, ádetde yugurib keliwdiń aqırǵı 4 qádemidagina depsinishga tayarlanaboshlaydilar.
2-súwret. Yugurib keliw tezliginiń ósip barıwın kórsetetuǵın iymek sızıq hám yugurib keliwdi belgilew:
a) maman atlawshılar ushın, b) jańa baslayotganlar ushın
Bul qádemler ayriqsha ritmda atqarıladı hám depsinishga ótiwdi kiyim-kensheklestiredi, depsinishni kúsheytiwge járdem beredi. Bul tayarlanıw sonnan ibarat, ol jaǵdayda depsinuvchi ayaqtan silkinch ayaqqa ótiw qádemlerinde depsinish. barǵan sayın kúshlilew bóle baradı. Bunda, 4-qádem (aǵashdan keyin basıp esaplaǵanda ) 5-den 5—15 sm uzınlaw qóyıladı, aqırǵınan bir aldınǵı qádem úlkenlew, aqırǵı qádem bolsa kishilew qóyıladı. Aqırǵınan bir aldınǵı qádem eń uzın, aqırǵısı bolsa eń qısqa boladı Depsinishga tek aqırǵı tórt qádemde emes, bálki aqırǵı eki qádemde tayarlansa da boladı. Bunda gorizontal tezlik kemrek tomenlegeni ushın bunday tayarlanıw paydalılaw, lekin soǵan muwapıq qıyınlaw ham bolıp tabıladı.
Aqırǵı 4 qádemler uzınlıǵınıń ózgeriwi sebepli gewdediń vertikal shayqalıwı kózge taslanatuǵın dárejede úlken emes, lekin onı trotuarda qaldırilgan qádemler izi uzınlıǵın ólshew menen tekserip kóriw múmkin.
Depsinishga tayarlanishda aqırǵı depsinishdan bir aldınǵı qádemdiń bólek áhmiyeti bar.
Tekseriwler sonı kórsetdiki (v. M. Dyachkov.) aqırǵınan bir aldınǵı qádem tamamlanıp atırǵan, aqırǵı qádem baslanıp atırǵan waqıtta tayansh ayaqta (bul payıt silkinch ayaq tayanshda boladı ) sal cho'nqayish atlawshına tayansh ayaqtı aktiv tuwrılaw esabına depsinish aldı fazadayoq ol. o. m. ni kótere baslaw imkaniyatın beredi. Aqırǵı qádemde ol. o. m. aldınǵa onsha kóterilmaydi, depsinish waqtında bolsa ayqulaq sızıǵı boylap joqarıǵa keskin kóteriledi Bul natiyjelilew depsinishga járdem beredi, sebebi aldınan vertikal tezlik payda boladı. SHuning ózi Juwırıwdan depsinishga ótiw waqtındaǵı tormozlanıw kúshiny azaytadı. Ol. o. m. dıń aldınan tómenge túsiwinen depsinishda paydalanıw ushın aqırǵı qádem ushıw fazasında ol. o. m.pasaya baslamastan aldın (múmkin shekem tezirek) ayaqnitaxtaga qoyıp alıw zárúr.
3-súwret. Depsinayotganda gewde menen ayaqlar jaǵdayınıń sxeması (E. SHelbi -7 m 94 sm).
Usınıń menen bir waqıtta aqırǵı qádemdiń ushıw fazasında silkinch ayaqtı aldınǵa aktiv shiǵarıladı. Ayaqtı tezirek silkiw hám gewdediń depsinish waqtındaǵı zárúr jaǵdayın saqlap qalıw ushın depsinuvchi ayaq taxtaǵa tekkan zamati tosni múmkin shekem tez aldınǵa shıǵarıwı kerek.
Tabıslı depsinish ushın atlawshınıń gewde jaǵdayı hám depsinuvchi ayaq aǵashqa qanday qoyılǵanı úlken áhmiyetke iye. Bul gewde bólimleriniń háreketi ol. o. m. salıstırǵanda qanday ekenin analiz etip shıǵıw kerek (3-súwret).
Dizesi 170—172° ge shekem tuwrılanǵan depsinuvchi ayaq, joqarıdan pastlatib keyin basıp tartılıp, tez háreket menen ol. o. m.proeksiyasına jaqınlatib taxtaǵa qóyıladı. Mısalı, E. Shelbida, ayaq taxtaǵa qóyılayotganda, gorizontal sızıq menen tómenge túsip atırǵan depsinuvchi ayaq sızıǵı ortasındaǵı múyesh 28° den 54° ge shekem asadı. Erga salıstırǵanda bolsa mudamı pastlatib aldınǵa qóyıladı. Depsinuvchi ayaq sanı menen baltırı ortasındaǵı múyesh 141° den 170° ge shekem asadı.
Egerde juwırıw waqtında gewde engashgan bolsa, ayaqtı taxtaǵa qoyıp atırǵanda ol vertikal yamasa júdá kem engashgan bolıw. i kerek. Bul atlawshınıń depsinuvchi ayaqqa. kúshliroq ótiwine, gewde sg'irligini tezirek tayansh ústine júklewine hám depsinishning aqırǵı fazasına ótiwge múmkinshilik beredi.
Do'stlaringiz bilan baham: |