Tema: terining patofizyologiyasi

Teri kesellikleriniń patogenezi
Teri kesellikleriniń patogeneziga tiykarınan tómendegi processlerdi ajıratıw ádetiy hol bolıp tabıladı: isiw ( immunitet hám immunitet), distrofiya hám onkologik (qadaǵalawsız ) ósiw.
Teri kesellikleri arasında keselliktiń isiw ózgesheligi bar.
Kóplegen teri kesellikleriniń sxematik patogenezi tómendegishe. Teri abayına qarsı juwap rawajlanadı -
zerikarli omilning zorlıqshılıǵına qaray, proliferativ, ekssudativ yamasa altarativ processlerdiń ústinligi menen júzege keliwi múmkin bolǵan awrıwlı reakciya.
* Proliferativ isiw mitoz, kletka elementleriniń toplanıwı hám kollagen sintezining asıwı menen xarakterlenedi. Bul tınıshsız etiwshi faktorlardıń kiyim-kenshek hám uzaq múddetli tásiri menen rawajlanadı.
* Eksudativ isiw biologiyalıq aktiv elementlardı shıǵarıw, qan tamır ótkezgishligin asırıw, toqımalardıń ısıp ketiwi menen birge keledi. Eksudativ isiw kúshli stimulga aylanadı.
* Altaratsiya isiwdiń oǵada forması retinde rawajlanadı, júdá kúshli qozǵawtıwshı faktorlar hám toqıma strukturalarıniń zaqım aliwi hám keyingi nekrozi bolıp tabıladı.
Immun hám immun bolmaǵan isiwdi anıqlań.
• Nonimmunlarga seroz (mısalı, kontakt dermatit menen), gemorragik (isik menen), irińli (pyodermiya menen), perifokal (mısalı, biygana jismning toqımasında hám taǵı basqa ) isiw kiredi.
* Dermatologiyada zárúrli rol immunitet isiwine alıp keledi, ol jaǵdayda immunitet reakciyaları isiw procesin baslaydı. Immun reakciyaları qorǵaw -adaptiv ózgeshelikke iye hám deneni sırtdan kelgen biygana antijenlardan azat etiwge qaratılǵan. Sonday etip, eger antijen denege kirsa, tómendegi reakciyalar múmkin: immunitetti islep shıǵıw (yaǵnıy, organizmdi genetikalıq biygana zatlardan qorǵaw ), immunologik tolerantlikning payda bolıwı, joqarı seziwsheńlıq (allergiya) rawajlanıwı. Allergiya-immunologik reakciyalardı rawajlandırıwda antijenik ayrıqshalıqlarǵa iye bolǵan elementlarǵa organizmdiń patologikalıq tárepten ayriqsha seziwsheńliginı asıradı.
Terindegi immunokompetent kletkalar : epidermisda Langerhans kletkaları hám Grinsteinning kletkaları, dermisda - limfocitler, toqıma bazofillari, makrofaglar, plazmotsitlar, eozinofil granulotsitlar.
Immun mexanizmleriniń tásiri 2 túrdegi reakciyalarǵa tiykarlanǵan : kletka hám qumaral. Kletka reakciyaları organizmdi kletka ishindegi hám zammarrıq infektsiyalarınan, kletka ishindegi parazitlardan hám o'simta kletkalarınan qorǵaw etedi, qumaral bolsa birinshi náwbette biygana elementlar hám kletka tısqarı bakteriyalar hám viruslarǵa qarsı qaratılǵan.
Teri immunopatologik processler hám immun isiwdiń derlik barlıq túrlerin ámelge asıradı. Tez hám aste túrdegi teri-allergik reakciyalar, sitotoksik reakciyalar, immunokompleks teri reakciyaları eń zárúrli esaplanadı.
* Tezlik penen (anafilaktik) túrdegi teri-allergik reakciyalar mast kletkaları hám bazofillarning maydanında turaqlı bolǵan IgE áyyemgiorlari menen sırtdan keletuǵın antijenler (allergenlar) óz-ara tásirinde rawajlanadı. Antijen hám áyyemgiorlarning óz-ara tásiri astında mast kletkalarınıń degranulyatsiyasi hám biologiyalıq aktiv elementlardı shıǵarıw júz boladı. Immun isiwdiń bul túri ürtiker, dárivor eritema hám basqalar ushın xos bolıp tabıladı.
* Sitotoksik reakciyalar (citoliz reakciyaları ). Bul reakciyalarda IgG yamasa IgM tipidagi áyyemgiorlar (sonıń menen birge, sitotoksik dep ataladı ) qatnasadı, olardıń tásiri kletka membranaların joq etiwge qaratılǵan. Dermatologiyada pemfigus, pemfigoid, Layell sindromi ushın bul reakciyalar bar. Olardıń patogenezida autoimmun processler etakchi rol oynaydı hám otoantikorlar epidermisning shitirlangan qatlamı kletkalarınıń desmogleinlariga payda boladı.
* Immunokompleks reakciyalar IgG yamasa IgM, antigen hám komplement sıyaqlı áyyemgiorlarni óz ishine aladı. Antijen-Áyyemgior-komplementning quramalı kompleksleri tamırlardıń diywallarına yotqizilib, olarǵa zálel etkazadi. Immunokompleks keselliklerge mısal -kóp formalı ekssudativ eritema, biriktiruvchi toqımalardıń sistemalı kesellikleri, schenlayin-Genox purpura hám basqa allergik vaskulitlar.
* Keshiktirilgan túrdegi teri-allergik reakciyalar. Bul reakciyalardıń rawajlanıwı áyyemgiorlarga baylanıslı emes. Basqa immünokompetent kletkaları tásirin tártipke soluvchi lenfokinler - tikkeley shet el kletkalardı óltiriw yamasa arnawlı elementlar islep shıǵarıw múmkin aktivlestirilgen t-limfocitler,- aste túri reakciyalar tiykarǵı qatnasıwshıları. Dermatologiyada bul reakciyalar júdá keń tarqalǵan hám atopik dermatit, qızıl tegis liken, kontakt-allergik dermatit, ekzema menen júzege keledi.
Teri-allergik reakciyalar tezlik penen hám aste háreket allergodermatozlarga tiykarlanǵan. Alning tez-tez rawajlanıwı haqıyqatı -
terindegi lergik kesellikler onı túrli fizikalıq, ximiyalıq hám biologiyalıq tırnaw ózgesheligi beretuǵın elementlar menen turaqlı baylanısda túsintiredi. Baylanısqan formada allergenlar uzaq waqıt dawamında terinde qaladı hám immunitet kletkalarınıń reaktivligin ózgertiredi.
Allergik kesellikler arasında idiosinkraziya ámeldegi-ayırım azıq-túlik ónimleri, dári-dármanlarǵa tug'ma joqarı seziwsheńlıq. Mısal ushın, hámledarlıq dáwirinde onani emlewde xomilada hayal pnevmoniya haqqında alǵan penitsillinga seziwsheńlıq payda boldı. Bul preparatning jańa tuwǵan chaqalog'ini buyırǵande dári júzimsikodermiyasini rawajlanıwı múmkin.
Paraalerjiya, sonıń menen birge, seziwsheńlıq bir antijen menen payda bolǵanında hám antijenik dúzılıwǵa jaqın bolǵan basqa sheshiwshi faktor bolǵanında da áhmiyetke iye. Mısal retinde, epidermofiton zammarrıqında bayqaǵıshlıqtıń rawajlanıwı hám zammarrıq menen ulıwma antijenler bolǵan penitsillin bolıwı múmkin.
Autoallergiya arnawlı bir rol oynaydı-organizmdiń óz toqımalarınıń allergenlariga joqarı seziwsheńligi (biriktiruvchi toqıma kesellikleriniń rawajlanıwına tán-qızıl yuguruk hám basqalar.