Тема. Менеджмент. Маркетинг пәниниң предмети, объекти ҳәм методы

Менеджмент пәнинде пайдаланылатугын усыл (метод)лар

Менеджмент пәни ўақыяларды билиўге бағышланған улыўма философиялық усылларды қоллайды. Ең дәслеп, басқарыўшы объектти сәўлелентирип бериўши, оны таллап үйренип барыўға жәрдем бериўши мағлыўмат (факт)ларды жәмлеп (топлап, жыйнап) баҳалайды. Бул мағлыўматлар микро, мего ҳәм макро дәрежедеги ўақыялыққа тийисли болыўы мүмкин. Бул басқарыўды басқарып билиўдеги (идрок этишдаги) эмпирик басқыш саналады. Басқарыўдың сырларын илим негизинде үйрениў, таллаў жасаў мақсетинде бул пән төмендеги методологиялардан пайдаланады (2 - кесте).
2 - кесте.
Менеджмент пәниниң таллаў жасаў усыллары

№	Таллаў жасаў усыллары	Мазмуны
	Системалы қатнас жасаў (подход)	- Басқарылыўшы объект бир пүтин система сыпатында қаралады. Бул қатнас жасаў усылы түрлише болыўы мүмкин: - системалы - комплексли - системалы - функционал - системалы - структуралық - системалы - коммуникациялық
	Комплесли қатнас жасаў	- Басқарылыўшы объект басқа объектлер менен өз-ара байланыста ҳәм қарым - қатнаста қаралады
	Структуралық қатнас жасаў	- Басқарылыўшы объекттиң қураўшы бөлимлерин бөлип үйрениледи
	Жағдайға қарап (ситуациялы) қатнас жасаў	- Басқарылыўшы объекттиң конкрет шәрятындағы ишки ҳәм сыртқы жағдайларға қарап басқарыўдың оптимал (маъқул) методологиясы қолланылады
	Интеграциялық қатнас жасаў	- Бошқарылыўшы объект жоқарыдағы (ситуациялы, комплексли, стуруктуралы (қураўшы бөлимлерине) қарап қатнас жасаў) методологияларды биргеликте қолланыў жәрдеминде басқарылады
	Моделлестириў усылы	- Басқарылыўшы объектти басқарыў бойынша түрли сxема, график ҳәм сызылмалар, ҳамаки материаллар таярланады
	Экономикалық -математикалық қатнас жасаў	- Оптимал базарды қабыл етиў мақсетинде математикалық методологиялар ҳәм есаплаў машиналарын (компьютер техника ҳәм технологияларын) кең көлемде қолланыў
	Баҳлаў усылы	- Басқарылыўшы объект ҳаққындағы мағлыўматларды жобалы, илимий, уйымластырылған тәризде топлаў усылы
	Эксперимент (тәжирийбе) усылы	- Басқарыў процессинде басқарылыўшы объектке салыстырмалы үлги тәжирийбеден өткен усылларды қолланыў
	Социологиялық баҳлаў усылы	- Басқарыў мақсетинде түрли анкеталы сораўлар, сәўбетлер, тестлер, инфраструктуралық таллаўлар өткериў

Илимий жақтан тийкарланған басқарыў атап өтилген усыллардың ҳәммесинен узликсиз байланыста пайдаланыўды талап етеди.

Менеджмент пәни басқарыў ҳаққындағы билимлер жыйындысы. Ол социаллық, экономикалық, ҳуқықлық, кибернетика ҳ.т.б. пәнлер менен байланыслы.
Менеджмент, дәслеп экономикалық теория пәни менен тығыз байланыслы. Ол экономикалық нызамларды билип алыўға, оларға сәйкес рәўиште басқарыў процессинде экономикалық усылларды қолланып, ҳәр бир кадрға ҳәм жәмәәтке тәсир көрсетиўге тийкарланады. Менеджмент макроэкономикалық, микроэкономикалық, статистика, келешекти белгилеўдеги стратегиялық, мийнет экономикасы сыяқлы пәнлер менен тығыз байланыслы.
Менеджмент пәни басқарыўдың улыўма нызамлықларын, басқарыў қарарларын қабыл етиў ушын зәрүрли болган информацияларды басқарып билиў ҳәм қайта ислеў процесслерин үйрениўши кибернетика пәни мененде байланыслы.