2
Tema: Mádeniyat hám kórkem óner tarawi
mekemeleriniń (teatr, kórkem oner saraylari ,muzeyler,
madeniyat oraylari, mádeniy dem aliw baǵlarlari hám
basqalar misalinda ) fondler menen islew joybarlarin dúziw
Mazmuni
Kirisiw
…………………………………………………………………….……….3
I BAP. Mádeniy-ekonomikalıq mútajlikler
…………………………....………..5
1.1-§.Ekonomikalıq iskerliktiń mazmunı hám qayta islep shıǵarıw fazaları
……………………………………………………………………………...……...5
1.2-§Ekonomikalıq resurslari
………………….…………………………...….….15
II BAP.
Mádeniyat
ta
ekonomikalıq sistemalar hám aylanıslar
………………19
2.1§ Ekonomikalıq sistemalar tarixiy orinlar misalinda…....................................19
2.2-§
Kórkem ónerde ekonomikaniń orni……………..……….…….…..…….....28
Juwaqlaw
………………………………………………………………...……….34
Paydanilg`an ádebiyatlar
………………………………………………………..35
3
KIRISIW
Temanıń aktuallıǵı
. O’zbekstan Respublikası bazar ekonomikasına o’tiwin
ta’miynlewde Kadrlardı tayarlawdın’ milliy da’stu’rin a’melge asırıwda bilimli
ha’m isbilermen xızmetkerlerdi tayarlawg’a erisiwi muxim sotsial ekonomikalıq
a’hmiyetke iye. Prezidentimiz I.A.Karimov o’z miynetlerinde Bu’gingi ku’nnin’ en’
muxim wazıypası o’mirimizdin’ barlıq tarawlarında a’sirese basqarıwda, respublika
da’rejesinde, viloyat, qala, tuman, awıl ha’m mahala basqarıwında jan’a pikirlewshi,
juwapkerlikli o’z moynına alatug’ın imam, pak, bilimli isbilermen adamlardı tabıw,
olarg’a isenim bildiriwden ibarat‖. Burıng’ı basqarıw usılında personaldı basqarıw
tu’sinigi joq edi. Biraq ha’r bir ka’rxana ja’miyetinin’ sotsial rawajlanıwın
basqarıwdın’ funktsional kishi sisteması bar edi. Ka’rxana ha’m sho’lkemlerde
kadrlardı basqarıwda tiykarınan kadrlar bo’limi jumıs alıp baratug’ın edi` kadrlardı
jumısqa alıw yamasa bosatıw, kadrlardı oqıtıw, mamanlıg’ın asırıw, qayta tayarlaw.
Bu’gingi ku’ni ma’mleketimizde bazar ekonomikasına o’tiw jag’dayında kadrlardı
tayarlawdın’ milliy da’stu’rine muwapıq bir qatar jan’a talaplar turıptı. Olardan en’
a’hmiyetlisi sotsial psixologiyalıq
diagnostika; toparlardag’ı o’z-ara qatnaslar,
o’ndirislik ha’m sotsial ja’njellerdi ha’m stresslerdi basqarıw; kadrlar basqarıw
sistemasın mag’lıwmat penen ta’miynlew, ba’ntlikti basqarıw; bos lawazımlarg’a
kandidatlardı bahadaw ha’m tan’law, kadrlar potentsialın ha’m xızmetkerlerdin’
ixtiyajın
analizlew; kadrlar marketingi, xızmet ma’rtebesin jobalastırıw ha’m
qadag’alaw, xızmetkerlerdin’ ka’siplik ha’m sotsial-psixologiyalıq qa’liplesiwi;
miynet islewdin’ motivatsiyasın ha’m sebeblirin basqarıw, miynet huqıqıy qatnaslar
ma’seleleri, miynet psixofiziologiyası, miynet etikası. Eger burın bularg’a ekinshi
da’rejeli wazıypalar dep qaralg’an bolsa bazar qatnaslarına o’tiw jag’dayında olar
birinshi orıng’a shıg’arıldı. Ha’zirgi waqıtta ka’rxana ha’m sho’o’lkemlerde
personaldı basqarıw kontseptsiyası tiykarınan xızmetkerdin’ jeke rolinin’ artıp
baratırg’anlıg’ı, onın’ tiykarg’ı jolları biliwi, ka’rxana ha’m sho’lkemlerdin’ aldında
4
turg’an wazıypalarg’a muwapıq jumıs alıp barıwı. Respublikamızdag’ı
ekonomikalıq ha’m sıyasiy sistemasındag’ı bolıp atırg’an o’zgerisler ha’r bir adam
ushın, onın’ jasaw jag’dayının’ artıwı ushın u’lken imkaniyatldar tuwg’ızıwı menen
bir qatarda, qa’wip qa’terli
de payda etedi, ha’r bir adamnın’ o’mirine ma’lim
da’rejede, anıq emes jag’day kirgizedi. Bunday vaziyatta personaldı basqarıw
ayrıqsha a’hmiyetke iye, sebebi ol insannın’ sırtqı jag’dayg’a maslasıwı,
sho’lkemdegi personaldı basqarıw sistemasının’ du’ziliwinde insannın’ a’hmiyeti.
Ka’rxana ha’m sho’lkemlerde tiykarg’ı element - bul xızmetkerler, sho’lkem
sırtında tutınıwshılar. O’zbekstandag’ı ha’m shet ellerdegi sho’lkemler ta’jiriybesin
ulıwmalastırıp aytqanda personaldı basqarıw sistemasının’ tiykarg’ı maqseti kadrlar
menen ta’miynlew, olardın’ na’tiyjeli islewi.
Ha’zirgi da’wirde du’n`ya ju’zindegi
ko’plegen ma’mleketlerdin’ ekonomikasının’ rawajlanıw basqıshında birden-bir
mashqalası bul personal menen islesiw. Bul problemag’a ha’r qıylı rawajlang’an
ma’mleketler arasında ulıwma uqsas usıllar paydalanıladı. Kadrlardı tan’law, olardı
basqarıwdag’ı ilimiy sıpatlamalardı islep shıg’ıw, basqarıw personalının’ talapların
ilimiy analizlew, jas ha’m isker xızmetkerlerdi tan’law, kadrlar boyınsha
sheshimlerdi qabıllawdı ashıq tu’rde alıp barıw, kadrlar sıyasatının’ tiykarg’ı
elementlerin xojalıq ha’m ma’mleketlik sheshimlerinin’ sistemalıq baylanıstırıw.
Bazar ekonomikasının’ qa’liplesiw jag’dayında personaldı basqarıwdın’
zamanago’y formalarının’ a’hmiyetliligi, onın’ sho’lkemnin’ ekonomikalıq
na’tiyjeliligine ta’siyri. Respublikamızda ekonomikalıq bazar qatnasıqlarına o’tiwi
kadrlardı basqarıwda o’zgerislerdi bolıwın talap etedi.
