Tema. Kadrlardi ka’siplik tayarlaw sapasi ha’m olardiń básekige shidamliliģi Mazmuni: Kirisiw

1.4. Ha’zirgi zaman ekonomikaliq kadrlardin’ ro’lin ko’teriwde prezidentimiz siyasati
Ha’zirgi sharayatda Respublikamizda ta’lim sistemasin reformalawg’a Prezident Shavkat Mirziyoyev u’lken itibar bermekte. Orinlarda joqari ha’m orta arnawli oqiw orinlari bazalarin, ta’lim-ta’rbiya sapasin ha’m na’tiyjeligin asiriw, xaliq ushin za’ru’r qaniyge kadrlardi du’nya talaplari da’rejesinde tarbiyalap tapsiriw jumislari boyinsha tiyisli ila’jla’r a’melge asirilmaqta. Bilimlendiriw haqqindag’i nizam, kadrlar tayarlaw milliy da’stu’ri usag’an za’ru’r ha’m uzaq mu’ddet’li hu’jjetler qabillandi.
Talim sistemasinda ta’rbiya jumislari ja’nede jetilistiriw boyinsha Ministirlik kompleks ila’jlar rejesin islep shiqti. Oqiw orinlarinda oqiwdi a’melge asiriwdin’ belgili sistemasi payda boldi, ruwxiyliq ha’m ag’artiwshiliq oraylari, arnawli kurslar sho’lkemlestirildi. Bunnan tisqari oqiw orinlarinda Prezident Shavkat Mirziyoyevtin’ shig’armalari boyinsha 50 saatliq kurs, “Insa’n huqiqlari” boyinsha 40 saatliq kurs engizildi. Olardan sabaq beriwshi professor oqitiwshilar “Ma’mleket ha’m ja’miyet qurilisi akdemiyasi” janinda Ministirlik qasinda sho’lkemlestirilgen arnawli oqiwlarda o’z bilimlerin jetilistiredi. Tarbiyaliq jumislar boyinsha Ministirliktin’ kompleks da’stu’ri islep shig’ildi ha’m ol barliq oqiw orinlarinda a’melge asiriliwi ushin tarqatildi.
Ko’pshilik oqiw orinlarinda bul da’stu’rdi a’melge asiriw boyinsha sezilerli ha’m na’tiyjeli jumislar islenbekte.
Biraq ayrim oqiw orinlarinda tarbiyaliq jumislarg’a qaratilg’an ila’jlardin’ orinlaniw qanaatlandirarli emes ha’mde olar ha’zirgi ku’n talaplarina toliq juwap bermey atir. Bazi oqiw orinlarinda talaba jaslar ortasinda dinge qizig’iwshiliq ku’sheyip baratirg’anlig’i sezilmekte. Ayrim talabalar sabaq oqiw ornina namaz oqiw menen ba’nt bolmaqta, ha’tte joqari oqiw orinlarinda, jataqxanalarda ha’m taxeret ushin arnawli xanalar ajratiwdi talap etpekte. Olar talabalar u’ylerinde, ha’tte oqiw xanalarinda ko’rgizbeli oqiw qurallari, su’wretler boliwina qarsi bolmaqta. Olar sabaq waqtinda onnan keyin bolatug’in tu’rli ila’jlardi, ilmiy-a’meliy pikir alisiwda passiv qatnaspaqta.
Talabalard arasinda aq ha’m qara jamilip ju’riw, saqal o’siriw jag’daylari ushiramaqta. Talaba jaslardi dinnin’ ayrim ziyanli ag’imlari ta’sirinen qorg’aw ma’selelerinde bazi bir oqiw orinlari basshilari tiyisli sharalardi ko’rmey atir. Talaba jaslar arasinda dinnin’ fundamental, ekstremist ag’imlaarinin’ ziyanli ha’reketleri, ideyalari haqqinda aniq ha’m isenimli gu’rrin’lesiwler, lektsiyalar ha’m basqa na’tiyjeli ila’jlar o’tkizilmey atir. Bul bolsa ayrim unamsiz diniy idealardin’ oqiw orinlarina kirip bariw imkaniyatin tuwdirmaqta.
Joqari ta’lim mekemeleri yuridikaliq shaxs, olar joqari ta’lim da’stu’rlerin a’melge asiradi, a’meldegi nizamliliq ta’rtipte sho’lkemlestiredi, olardin’ ustavi ha’m nizam tiykarinda xizmet ko’rsetedi. Joqari ta’lim mekemesi ustavi nizamliliq, O’zbekistan Respublikasi Ministirler Ken’esinin’ 1998 jil 5-yanvardag’i 5-sanli qarari menen tastiyiqlang’an “Bilimlendiriw mekemesi ustavin islep shig’iw ta’rtibi”ne muwapiq tayarlanadi, Joqari ha’m Orta arnawli bilim ministirligi ta’repinen tastiyiqlang’an, jergilikli admenstrativlik mekemelerde dizimge alinadi.
Joqari ta’limnin’ maxseti O’zbekistandi joqari rawajlang’an demokratiyaliq ma’mleketler da’rejesinde ilimiy-texniykaliq, sotsiyaliq-ekanomiykaliq madeniy rawajlaniwi menen tamiyinley alatug’in, joqari ruwxiy, madeniy ha’m tarbiyaliq paziyletlerge iye joqari mag’liwmatli ba’sekiles kadrlar jetistiriw bolip esaplanadi.

Juwmaq

Kadrlar tayarlaw milliy da’stu’ri “Bilmlendiriw haqqinda” g’i Ozbekstan respublikasi nizminin’ qag’iydalarina muwapiq halda tayarlang’an bolip, milliy ta’jriybenin’ analizi ha’m bilimlendiriw sistemasindag’i du’nya ju’zlik mashtabtag’i jen’isleri tiykarinda tayarlang’an ha’mde u’lken uliwma ka’sip o’ner ma’deniyatina, do’retiwshilik ha’m sotsiyalliq aktivlikke, sotsiyalliq-siyasiy ha’mde erkin rawishte mo’lsherdi tuwra ala biliw qabiliytine iye boplg’an, keleshek waziypalarin ilgeri su’riw ha’m sheshiwge kadrlardin’ jan’a xizmetin sho’lkemlestiriwge bag’darlang’an.
Da’stu’r kadrlar tayarlaw milliy modelini a’melge asiriwdi, ha’r ta’repleme kamal tapqan, ja’miyette turmisqa maslasqan, bilim ha’m ka’sip-o’ner da’stu’rlerin aqli ra’wishte tan’law ha’m keyinshelik puxta o’zlestiriw ushin sotsiyalliq-siyasiy, huqiqiy, psihologik-pedagogik ha’m basqa ta’rizdegi sharayatlar tayarlaw, ja’miyet, ma’mleket ha’m shan’araq aldinda o’z juwapkerligin sezetug’in puxaralardi tayarlawdi na’zerde tutadi.