Тема: Экономиканы модеринизациялауда финанслык корсеткишлерди

Өзбекстан Республикасында базар экономикасына өтиў басқышлары

Басқышлар	Илажлар
1. «Ҳуқықый тийкарды жаратыў»	1.1 Мулк туўрысында 1.2 Банклер туўрысында 1.3 Бандлик туўрысында 1,4 Инвестиция ҳаққында 1.5 Исбилерменлик туўрысында 1.ү Сыртқы экономикалық байланыс ҳаққында 1.7 Меншиклестириў туўрысында нызамларды қабыл етиў
II.Финанс ҳәрекети дизимин тәртипке салыў	2.1 Нырықты шеклеў 2.2 Инфляцифны тоқтатыў 2.3 Бюджет қытшылығын қысқартыў 2.4 Дәраматларды индексациялаў
III. Базар қатнасықларын сәўлелендириў	3.1 Ис ҳақыны реформалаў 3.2 Шет ел инвестициясына шараят жаратыў 3.3 Биржалар ҳәрекетин шөлкемлестириў 3.4 Монополияға шек қойыў 3.5 Валюта базарын раўажландырыў 3.ү Сыртқы ҳәм ишки нырыққа қарай шараят жаратыў 3.7 меншиклестириўге шараят жаратыў
IV. Базар қатнасықларын раўажландыры	4.1 Тәртипли базар бәсекесине өтиў 4.2 Өз-өзин тәртипке салыўшы базар системасын раўажландырыў 4.3 Банк кредит дизимин тәртипке салыў 4.4 Конъюктураны жанландырыў 4.5 Мәмлекетлик салық дизимин тәртипке салыў

Буннан тысқары, жеке кәрханаларды мәмлекет органларда есаптан өткизиў тәртиби де әпиўайыластырылған болып, исбилермен тәрепинен сол ҳаққындағы арза ҳәмде тийисли ўужжетлер усыныс етилиўи ўәм де 3 кун ишинде есаптан өткизилиўи лазым.

Ҳәзирги кунде жеке, киши ҳәм орта көлемдеги кәрханалар толығы менен қәрежет кем талап қылыныўшы ҳәмде хожалық қәрежетлериниң айланыў муддети қысқа болған бөлимлер саўда, улыўма аўқатланыў, жеке хызмет көрсетиў ғ0әғ жыл ҳалатына саўда ҳәм улыўма аўқатланыў тармағындағы жәми киши кәрханалардың 80% ин халыққа хызмет көрсетиўдиң ҳө,ңӨ, аҳыл хожалығының 9ҳ,өӨ, санаатлық ү0 тан артық файызын жеке мулктеги киши кәрханалар қурайды. Жами ғ0әғ жылы ЖИО нын өң Ө ин орта хам киши бизнес карханалары тарепинен жетистирилди. мәрте өскен.

Кесте-2

Киши ҳәм орта бизнес хожалық субъектлери бөлимлеринде экономикалық реформаларды тереңлестириў модели
Стратегиялық мақсетлер		Киши ҳәм орта бизнестиң тийкарғы тараўлары		Киши ҳәм орта бизнес тараўларында экономикалық реформаларды тереңлестириўдиң тийкарғы ўазыйпалары
Исбилерменликтиң нызамлы ҳуқуқый базасын жаратыў		Аўыл хожалық өнимлерин қайта ислеў		Киши ҳәм орта исилермен ушын шәрт-шараятлар жаратыў
Киши ҳәм орта бизнеске сырт ел инвестицияларын алып кириў ҳәм оларды әмелге асырыў		Қурылыс ҳәм қурылыс хызметлери		Киши ҳәм жеке исбилермен, кәрханаларын айрықша тийкарда кредитлеў, қамсызландырыў, салыққа тартыўды әпиўайыластырыў
Бәсекели орталықты турлендириў маркетинг ҳәм менеджмент ҳәрекетлерин раўажландырыў		Жеңил санаат ҳәм жергиликли санаат тараўы		Киши ҳәм орта бизнес субъектлерин ислеп шығарыў, технология жағынан, мәмлекет тәрепинен қоллап-қуўатлаў
Орта класс мулк йиелерин турлендириў		Саўда ҳәм саўда сатық хызметлери рекламасы
Киши ҳәм орта бизнеске мәмлекет тәрепинен қоллап-қуўатлаў илажларын әмелге асырыў		Халық аралық ҳәм киши туризм		Киши ҳәм орта бизнести хабар, шийки зат ҳәм материаллар менен биринши нәўбетте тәмийнлеў
		Азық-аўқат ҳәм улыўма аўқатланыў хызметлери		мәселелери

Бул өзгерислер қатарына, 1-нәўбетте нызамшылық тийкарында жеке мулк тийкарларының исенимли тәризде беккемлениўин қайталаў лазым. Өзбекстан Республикасы Конститутциясында (53-статья) мәмлекеттиң экономикалық негизин ҳәр турли мулк усыныс етилиўи, жеке мулк басқа мулк турлери сыяқлы мәмлекет қорғаўында екенлигин белгилеп қойылыўы бул турдеги ең беккем кепил болды. Булардан тысқары, Өзбекстан Республикасы Президенттиң 2009 жыл 21-январындағы «Экономикалық реформаларды жәнеде тереңлестириў, жеке мулк мәплерин қорғаў ҳәм исбилерменликти раўажландырыў илажлары туўрысында»ғы пәрманы мәмлекетте киши ҳәм орта бизнестиң раўажланыўына кең жол ашып берди.