Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

Asqazan astı beziniń inkretor bólimi

Asqazan astı bezi (pancreas)niń ekskretor funktsiyasınan basqa inkretor funktsiyasıda bar. Bezdiń inkretor bólimi top-top bolıp jaylasqan epiteliyal kletkalardan ibarat atawshalar (Langergans aralshaları) esaplanadı. Atawlarda gistologiyalıq jaqtan ózgeshelikke iye úsh túrdegi kletkalar (b-kletka, a-kletka d- kletka) anıqlanǵan. b-kletkalarda- insulin, a-kletkalarda-glyukogen, d-kletkalarda somatostatin gormonları sintezlenedi.

Jınısıy bezlerdiń ishki sekretsiya bólimi

Jınısıy bezler erkeklerde tuqımlıqlar háyellerde bolsa máyeklikler esaplanadı. Olar óz ónimi esaplanatuǵın jınısıy kletkalardı tuwrıdan-tuwrı jınısıy jollarǵa ajıratadı. Bul xızmetti jınısıy bezlerdiń sırtqı sekret bólimi atqaradı. Bunnan basqa bul bezler jınısıy gormonlardı qanǵa islep shıǵaradı.
Tuqımlıq buralma kanalshaları hám ol jerde jaylasqan qan tamırlar átirapında tuqımlıqtıń úlken interstitsiyal bez kletkaları Leyding toplamı jaylasqan. Liding kletkalarında jınısıy gormon testesteron islenedi.

Máyeklikte follikulin hám progesteron gormonaları sintezlenedi

Máyeklikte pisip jetilisken mayek kletkası máyekliktiń sırtqı qabıǵın jarıp qarın boslıǵına túsiwi menen jarılıp shıqqan jeri tırtıq bolıp qaladı. Eger jarıp shıqqan máyek kletkası tuqımlansa hám embrion payda bolsa, sarı dene, kerisinshe, jetilisken máyek kletkası tuqımlanbasa tırtıq dene payda boladı.
Sarı deneniń xızmeti 9-ay, tırtıq deneniń xızmeti bolsa 1-ay dawam etedi. Tırtıq deneden shıqqan gormonlar jańa máyek kletkasınıń jetiliwi ushın jaǵday
tuwdırsa, sarı denede islenip shıqqan gormon payda bolǵan embrionnıń jatırǵa ornalasıp onıń normal rawajlanıwın táminleydi.

Búyrek ústi bezleri

Búyrek ústi bezi (glandula suprarenalis)nıń miy bólimi nerv talshıqları hám ganglioz nerv (simpatikalıq) kletkalarǵa bay.
Búyrek ústi beziniń qabıq bóliminde kortikosteroidlar dep atalıwshı bir topar gormanlar (aldosteron, gidrokortizon, androgen) islenedi.
Búyrek ústi beziniń miy bóliminen adrenalin sintezlenedi. Adrenalin glikogendi monosaxaridlerge ıdıratadı. Nátiyjede bulshıq et hám bawırdaǵı glikogen zapası azayadi. Qanda monosaxaridler kobeyedi. Sonday-aq adrenalin júrektiń soǵıwın tezlestiredi, qan tamırlardıń diywalın taraytadı, qan basımın joqarılatadı.
Búyrek ústi bezi úsh jup arteriya (joqarǵı búyrek ústi arteriyasi, orta búyrek ústi arteriyası) esabına qan menen táminlenedi.