Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

49 - súwret. Búyrek ústi beziniń jaylasiwi (A) ham duzilisi (B).

A. 1-búyrek ústi bezleri, 2-shep búyrek, 3-aorta,4-oń búyrek venasi, 5-tómengi gewek vena, 6-oń búyrek, B. 1-qabıq bólimi, 2-miy bólimi.

Gipofiz (hypophysis)

Oǵada kishkene oval kórinistegi bez. Gipofiz tiykarǵı súyekten túrk eri dep atalıwshı shuqırshasında jaylasqan. Bezdiń awırlıǵı 0,5-0,6 gr bolıp qızǵısh túske iye. Ol miy tiykarındaǵı kúl reń tompaqshadaǵı sharshar tárizli ayaqsha járdeminde salbırap turadı. Gipofizdiń aldınǵı hám arqa bólekleri ajıratıladı. Gipofizdiń aldınǵı bóleginde islep shıǵarılatuǵın somototrop gormonı (ósiw gormonı) ósip baratırǵan organizmniń ósiw qubılısın basqaradı. Bunnan basqa gipofizdiń aldınǵı bóleginde adrenokortikotrop, tireotrop hám gonodotrop gormonları islenedi. Arqa bóleginde bolsa vazopressin, antidiuretin gormonları sintezlenedi.
Gipofizdi ishki uyqı arteriyasınan tarmaqlanǵan joqarǵı hám astınǵı gipofizar arteriyalar qan menen támiynleydi.

Epifiz (epiphysis)

Epifiz miy dástesiniń joqarǵı erneginde tórt tompaqtıń joqarǵı (eki tompaq ortasında) ústinde jaylasan. Epifiz oval formadaǵı máshtey keletuǵın bez bolıp uzınlıǵı 7-10 mm eni 5-7 mm awırlıǵı 0,2 gramdı quraydı. Onıń jińishkelesken ushı tómen qaraǵan. Ústinen biriktiriwshi toqıma kapsulası menen oralǵan. Kapsuladan ishkerige kirgen tosıqlar bezdi bóleklerge kapsulalarǵa bólip jiberedi. Bez kletkaları melotonin gormonın sintezleydi. Melotonin gipofizdiń aralıq bóleginde sintezlenetuǵın melanotsitregulyatsiyalawshı gormonǵa antogonis esaplanadı. Sonıń menen birge jınısıy gormonlar sintezleniwin irkedi.

Qadaǵalaw ushın sorawlar

1. 
   Ishki sekretsiya bezleriniń anatomiyası
   
2. 
   Ishki sekretsiya bezleriniń funktsiyası, gormonları
   
3. 
   Gipofiz bezinin ornalasıwı, bolimleri, funktsiyası
   
4. 
   Epifiz beziniń ornalasıwı, áhmiyeti
   
5. 
   Qalqan tárizli hám qalqan átirapı bezleri
   
6. 
   Aralas bezlerge mısal keltiriń
   
7. 
   Asqazan astı beziniń ishki sekretsiya bólimi
   
8. 
   Búyrek ústi bezleriniń bólimleri, gormonları
   
9. 
   Jınısıy bezler
   
10. 
    Ishki sekretsiya bezleriniń jasqa qaray ózgeshelikleri