Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

63 - súwret. Kózdiń dúzilisi.

1. 
   múyizli perde; 2- qarashıq; 3- reńli perde; 4- suw tárizli suyıqlıq; 5- gawhar; 6- sklera; 7- shiyshe tárizli dene; 8- soqır daq; 9- kóriw nervi; 10 - qan tamırlı perde; 11- tor perde; 12- oraylıq shuqırsha; 13-kirpikli dene.
   

Kóz qarashıǵınıń tarayıwı yaki keńeyiwi, kózge túsip turǵan nurǵa baylanıslı, kóz qarashıǵınıń keńeyiwin keńeytiriwshi bulshıq et támiyinlese, kóz qarashıǵın qısıwshı bulshıq et tarayıwın táminleydi. Kóz qarashıǵın qısıwshı bulshıq et parasimpatikalıq nerv járdeminde, al kóz qarashıǵın keńeytiriwshi bulshıq et simpatikalıq nerv járdeminde innervatsiya boladı.

Kózdiń reńli perdesinde pigment kóp bolsa, kóz qara, azıraq bolsa kók, pútinley bolmasa qızıl boladı.
Tor perde kóz almasınıń eń ishki perdesi bolıp, kóz boslıǵına qaraǵan hám usı boslıqta jaylasqan shiyshe tárizli denege tikkeley tiyip turadı. Tor perdeniń sırtqı júzi tamırlı perdege jabısqan bolıp, kóz qarashıǵına shekem jetip baradı.
Tor perdeniń eki qabatı sırtqı pigment qabatı hám ishki tınıq qabatı yaki haqıyqıy tor perde ajıratıladı. Nur seziw qásiyeti bar, joqlıǵına qaray tor perde arqa
kóriwshi bólimge hám aldınǵı soqır bólimge bólinedi. Kózdiń nur seziw múmkinshiligin támiyinlewshi tor qabat bawırında jaylasqan kolbasha hám tayaqshalar tor perdeniń arqa kóriwshi bóliminde ǵana bar.

Kózdiń nur sındırıwshı apparatı

Kózdiń nur sındırıwshı apparatına: 1. Múyizli perde. 2. Kóz gáwharı. 3.
Shiyshe tárizli dene jatadı.
Kóz gáwharı kózdiń nur sındırıwshı apparatı ishinde, derlik, eń áhmiyetlisi bolıp, eki tárepi dúńki linzaǵa usaydı.
Uzaqqa qaralǵanda gáwhar átirapında jaylasqan kirpik tárizli baylam, kóz gáwharın shetke tartadı hám onı jalpaytadı, kerisinshe jaqın aralıqqa qaraǵanda kirpik tárizli bulshıq etlerdiń qısqarıwı sebepli kirpik tárizli baylam bosasadı hám gáwhar dóńgelenedi.
Kóz gáwharı qolǵa alıp ezilse, onıń ústi tárepinen qabıq penen oralǵanı hám ishinde ózek bólimi bar ekenin anıq kóriw múmkin:
Kóz tor perdesiniń kirpik tárizli dene bóliminen baslanıp, kóz gáwharınıń shetine kelip birigiwshi Zinniy baylamı dep atalatuǵın baylam kóz gáwharın fiksatsiya qılıp turadı. Zinniy baylamları eki qabat jaylasqan bolıp, olar arasında suyıqlıq aǵıp juretuǵın boslıq payda boladı. Petit kanalı dep usıǵan aytıladı. Petit kanalı ishinde suyıqlıq bolıp, ol kóz kameraları menen baylanısadı. Kózde aldınǵı hám arqa kameralar ajıratıladı. Aldınǵı kamera, aldı tárepinen múyizli perdeniń arqadaǵı júzi, arqa tárepinen reńli perdeniń aldınǵı júzi menen shegaralanǵan boslıq. Aldınǵı kamerada tınıq suyıqlıq bolıp, ol suw sıyaqlı suyıqlıq delinedi.
Reńli perde aldınǵı júziniń shetinde reńli - múyizli perde baylamı bar, bul baylam talaları arasında reńli-múyizli perde múyeshi jarıǵı járdeminde aldınǵı kamera suyıqlıǵı múyizli perde tiykarında sheńber formada jaylasqan shlem kanalı menen baylanıslı. Kóz reńli perdesiniń arqasında reńli perde menen kóz gáwharınıń tarayǵan sheti dógeregi hám Zinniy baylamları arasında kózdiń, arqa kamerası jaylasqan. Kózdiń aldınǵı hám arqadaǵı kameraları bir-biri menen kóz qarashıǵı arqalı baylanıslı. Kózdiń aldınǵı hám arqadaǵı kameralarında suw sıyaqlı
tınıq suyıqlıq aǵıp júredi. Kirpik tárizli dene bólimindegi qan tamırları diywalınan ajıralıp shıqqan suw sıyaqlı suyıqlıq joqarıda aytıp ótilgendey, shlem kanalına baylanıslı.