Тема: Анатомия панинин классификациясы рауажланыу тарийхы хам уйрениу методы

Kómekey

Kómekey (larynx) - dem alıw jolınıń murın boslıǵınan keyingi bólimi bolıp, dawıs payda etiwshi apparat xızmetin atqaradı. Usıǵan baylanıslı kómekey ádewir quramalı dúzilgen. Kómekey IV-VI- moyın omırtqalarınıń tusında, moyınnıń aldınǵı tárepinde jaylasqan.
Kómekey joqarǵı tárepinen til astı súyegine asılıp turadı, tómende bolsa biraz tarayıp gegirdekke shekem dawam etedi. Adam kómekeyi jup hám taq kómekey shemirshekleriniń baylamlar, bulshıq etler járdeminde bir-biri menen birigiwinen payda boladı. Onı ájayıp muzıka ásbabına uqsatıw múmkin. Dem shıǵarıw waqtında ókpelerden qaytıp kiyatırǵan hawa kómekey shemirshekleri arasında tartılǵan (muzıka ásbabınıń tarına uqsas) dawıs baylamlarına urılıp ses shıǵaradı. Dawıstıń bálent- pásligi yaki juwan-jińishkeligi kómekey boslıǵınıń úlken-kishiligine, dawıs baylamlarınıń tartısıwına kómekey til hám jutqınshaq bulshıq etleriniń qısqarıwına baylanıslı. Dawıs adamnıń erki menen ózgertiledi.

Kómekeydiń shemirshekleri

1. 
   Júzik tárizli shemirshek – júzik tárizli shemirshek kómekeydiń tiykarın payda etip turadı, kómekeydiń basqa shemirshekleri onıń ústine ornalasadı.
   
2. 
   Qalqan tárizli shemirshek kómekey shemirshekleri ishinde eń úlkeni bolıp, kómekeydiń basqa shemirsheklerin aldınǵı tárepinen (qalqanǵa usap) tosıp turadı. Qalqan tárizli shemirshek eki tutas plastinkadan ibarat bolıp, hár bir plastinka moyınnıń orta sızıǵında múyesh payda etip birigedi. Qalqan tárizli
   

shemirshek plastinkaları payda etken múyesh teri astında tompayıp shıǵıp turadı. Ol erkeklerde jaqsı qáliplesken.

3. 
   Shómish tárizli shemirshek onsha úlken bolmaǵan jup shemirsheklerden ibarat bolıp, kórinisi piramidaǵa usaydı. Shómish tárizli shemirshekler dawıs baylamlarına tuwrıdan-tuwrı baylanıslı, sebebi usı shemirshektiń aldınǵı tárepinde jaylasqan ósimshege dawıs baylamı kelip birigedi.
   
4. 
   Shaqa tárizli shemirshek- onsha úlken bolmaǵan jup shemirshek bolıp, shómish tárizli shemirsheklerdiń ústingi ushına mingesken halda shaqaǵa uqsap turadı.
   
5. 
   Sına tárizli shemirshek- uzınsha kórinistegi onsha úlken bolmaǵan jup shemirshek, ayırım adamlarda bolmawı da múmkin.
   
6. 
   Kómekey ústi shemirshegi- japıraq kórinisinde bolıp, tildiń arqa tárepinde kómekeyge kiriw tesigi tusında jaylasqan.