Televideniye va radio rejissurasi

Mavzu yuzasidan savollar:
1. Rejissyor rassom bilan ishlash jarayonida nimalarga 
e’tibor berishi zarur?
2. Rassomning asosiy vazifalari nimalardan iborat?
3. Televideniye, kino va teatr rassomlari ishidagi 
o‘xshashlik va farqli jihatlari nimada?
4. Televizion ko‘rsatuvlar tayyorlash jarayonida rassom 
aynan nimalarga e’tibor qaratishi zarur?

---

45
MUSIQA VA SURAT
Intershovqin hosil qiladigan ishonchlilik va hayotiylik 
bilan kontrastda musiqa – televizion dasturning unsurlaridan 
biridir. Teledastur esa, qanchalik g‘alati tuyulmasin, ko‘pincha 
musiqasiz, xuddi intershovqin bilan bo‘lganidek, ma’nosiz, 
jonsiz va notabiiy bo‘lib chiqadi! Asosan, kino va televideniye 
bizni videoqatorni musiqiy jo‘rlikda ko‘rishga o‘rgatib 
qo‘ygani uchun ham musiqaning mavjudligi bizga tabiiy 
bo‘lib ko‘rinadi. Musiqadan foydalanish teletomoshabinlar 
juda ko‘p vaqtdan buyon ko‘nikib qolgan shartlilikdir. Quvlash 
sahnasini, masalan, hozir jo‘shqin musiqiy jo‘rliksiz tasavvur 
qilib ham bo‘lmaydi.
Musiqadan asosan,
 
misol uchun, tilga olingan quvlash 
sahnasida kayfiyatni yaratish yoki ta’kidlash uchun 
foydalaniladi. Musiqa harakatning joyi yoki vaqtini 
belgilaydigan muhim axborotni ma’lum qilishga ham qodir. 
Musiqiy jo‘rliksiz cho‘l shunchaki cho‘ldir. Lekin tegishli 
musiqiy fon yordamida uni Amerikaning olis g‘arbidagi 
sahroga, qadimgi Osiyo ko‘chmanchilari sahrosiga, Oydagi 
dashtga yoki koinotning ilmiy-fantastik manzarasiga aylantirish 
mumkin.
Invershovqin singari musiqaning muhim xislati shundan 
iboratki, u dasturning audiovizual tuzilmasiga yana bir 
o‘lchovni qo‘shadi. Bunday o‘lchovlar qancha ko‘p bo‘lsa, 
dasturni ko‘rishga qiziqish shuncha oshadi. M
asalan, musiqa 
yordamida
cho‘zilgan va ifodasiz bo‘lib ko‘rinadigan sahnaga 
g‘ayrat bag‘ishlash mumkin.
Musiqadan teledasturlarda juda ko‘p hollarda mavzular 
bo‘yicha ham foydalaniladi. Dasturni anonslaydigan 
musiqiy muqaddimalar ayniqsa esda qoladi va foydalidir. 

---

46
Biz, ehtimol, davlat boshlig‘i bilan intervyuda musiqaviy 
fonni ma’qullamasmiz, lekin ana shu intervyuning bir qismi 
bo‘lgan yangiliklar soni boshlanishidagi musiqani mamnunlik 
bilan qabul qilamiz. Buning sababi shundaki, bunda musiqa 
mo‘ljalning muhim rolini bajaradi. U bizni boshqa ko‘rsatuv 
boshlanayotganidan ogohlantiradi. Shu sababli u vazifasi 
tomoshabinlar e’tiborini jalb etish bo‘lgan muqaddimaning 
tarkibiy qismi rolini muvaffaqiyat bilan o‘ynaydi.
Shunga o‘xshash tarzda dastur ichida musiqiy parchalar-
dan foydalanish mumkin. Birdan ovozsiz sahnada yangray 
boshlagan musiqa bizga hozir qandaydir yangi narsa yuz 
berishini yoki biz tomosha qilayotgan sahnada biror narsa 
jiddiy ravishda o‘zgarganini xabar qiladi. Bundan tashqari, 
musiqa ekranda yuz berayotgan voqealarga shunchaki e’tiborni 
jalb etishi mumkin.