Telekommunikatsiya texologiyalari va kasb ta’lim ” fakulteti “axborot texnologiyalari” kafedrasi

Klaviaturalar bilan ishlash.
Klaviatura bilan ishlash ko’nikmasini xosil qilish.
Klaviatura - kompyuterning eng muhim qurilmalaridan biri bo‘lib, tizimga buyruqlar va ma’lumotlarni kiritish uchun ishlatiladi. Mazkur Bobda PC-moslashuvchan kompyuterlari uchun klaviaturalarning eng muhim tiplari qaraladi. Gap ularning ishlash tamoyillari, tizimning boshqa qismalri bilan o‘zaro bog‘liqligi, shuningdek, nosozliklarni izlash va bartaraf etish haqida bormoqda PS ning birinchi rusumini ishlab chiqargan vaqtidan buyon, IBM firmasi kompyuter klaviaturasining uchta toifasini, Microsoft esa yana bir toifani ishlab chiqdi. Ular sanoat standartlariga aylandi va deyarli barcha ishlab chiqaruvchilar shularga amal qilishdi. Windows 95 paydo bo‘lishi bilan 101 klavishli klaviaturaning modulyatsiyalangan talqini yaratildi va u Windowsning 104 klavishli kengaytirilgan klaviaturasi nomini oldi. Klaviaturaning quyidagi asosiy toifalari mavjud:

• 
  101 klavishli kengaytirilgan klaviatura ;
  
• 
  104 klavishli kengaytirilgan Windows klaviaturasi ;
  
• 
  83 klavishli PC va XT klaviaturasi ;
  
• 
  84 klavishli AT klaviaturasi.
  

104 klavishli klaviatura eng mashxur bo‘lib, u 8.6- rasmda ko‘rsatilgan

6-rasm. 104 klavishli klaviatura
Plastmassa shtirli klaviatura.
Arzon klaviaturalar yasash uchun plastmassa va rezinadan foydalaniladi. Har bir klavish tagida yo‘qoriga vertikal yo‘naltirilgan palstmassa shtir bo‘lib, uning pastki qismi rezinaning metal bilan aralashmasidan tayyorlangan tamg‘a shaklida ishlangan. Bu rezina tamg‘aning pastida, yo‘nalish va kontakt maydonchalari bo‘lgan plastina joylashgan, va u panel korpusga burab o‘rnatilgan. Klavish bosilganda tamg‘a bu kontakt maydonchalar bilan bir-biriga tegiladi, shu tufayli zanjir yopiladi, bu esa klaviatura nazoratchisi orqali talqin etiladi. Shiqillatmali (chertishli) klaviatura. Bunday klaviatura klavishni bosganda, u qanchalik chuqur bosilsa,bu klavishning mexanik qarshiligi shuncha yo‘qori bo‘ladi . Bu qarshilikni yengish uchun ma’lum kuch sarflash lozim, shundan so‘ng klavish yengil bosiladi. Shu yo‘l bilan bir qiymatli kontakt ta’sir etiladi. Klavish bosish va qoyib yuborish shiqillatish (chertish) orqali bajariladi, nomi ham shundan kelib chiqqan.
Mikroo‘chirib - yoquvchilar va gerkonlar
Mikroo‘chirib - yoquvchili va gerkonli klaviaturalar shiqillatmali klaviaturalarga o‘xshash harakteristikalarga ega. Biroq mikroo‘chirib - yoquvchilar katta mustahkamligi va uzoq xizmat muddati bilan tavsiflanadi.Gerkonli (germetik kontaktli) klaviaturalar yana ham yaxshiroq ishlaydi, ular ferromagnit materialdan tayyorlangan (plastina shaklidagi) prujina kontakti va germetiklangan shisha ballonga joylashtirilgan o‘chirib - yoquvchidan iborat. Kontaktlar ballon tashqarisiga o‘rnatilgan elektromagnit magnit maydoni ta’sirida bir-biriga teginadi (yoki ajraladi)