Телекоммуникация тармоқлари ва тизимларини эксплуатация қилиш муаммолари

21 

 

aloqani 

to’xtashi 

tarmoq 

raddiyasiga 

olib 

keladi 

[6]. 

 

Ikki 

qutbli 

telekommunikatsiya 

tizimning 

birlamchi 

tarmog’iga 

kelsak,  agar  hamma 

telekommunikatsiya  kanallari  ishdan  chiqsa  yoki  ishlashga  yaroqli  kanallar  soni 

boshqarish  tizimi  ishlash  faoliyatini  ta’minlash  talabidan  kam  bo’lib  qolsa,  tarmoq 

raddiyasi  ro’y  beradi.  Bu  xolatlarni,  shuningdek  ikki  qutbli  tarmoq  va 

telekommunikatsiya 

apparaturasining 

raddiyasi 

tushunchalarida 

umumiylik 

mavjudligini  xisobga  olib,  ikki  qutbli  tarmoq  ishonchlilik  ko’rsatgichlari  sifatida 

texnik  obektlar  qayta  tiklanishi  uchun  mavjud  ko’rsatgichlarni  qo’llash  mumkin. 

Bu  ko’rsatgichlardan  eng  maqsadga  muvofiqlari:  tayyorlik  koeffitsienti  KT, 

tarmoqni  raddiyaga  ishlashi  T

0

  va  uning  qayta  tiklanish  o’rtacha  vaqti  TQT,  bu 

ko’rsatgichlar 

tizim 

elementlari 

ishonchliligi 

ko’rsatgichlarining 

o’xshash 

funksiyalaridir  va quyidagi  munosabat bilan  bog’langandir: 

    

 

 

 

 

(1.1) 

Amaliyotda  ko’p  xollarda  istalgan  vaqt  momentida  (KT)  tizim  xolati 

xarakteritikasi  bilan  birga,  uni  ma’lum  bir  vaqt  mobaynida  tp  ishga  yaroqliligining 

baxosini  bilish  lozim  bo’ladi.  Bu  ayniqsa  ikki  qutbli  signalli  tarmoq  uchun 

muhimdir.  Oqimli  tarmoqda  bu  vaqt  eng  muhim  xabarlar  oqimini  uzatish  davri 

bo’lishi  mumkin.  Tarmoqni  bunday  baxolash  uchun  operativ  tayyorlik koeffitsienti 

tavsiya  etiladi: 

K

OT

 = K

T 

p(t

p

),  

 

 

 

 

(1.2)  

bunda  p(t

p

)  –  tarmoqning  istalgan  vaqt  t  momentida  yaroqli  bo’lib,  t  =  t  +  t

r

 

intervalda  ishdan  chiqmaslik  extimolligidir.  Quyidagini  ta’kidlash  mumkin,  (1.2) 

munosabat  p(t

p

)  extimollik  tarmoqning  ish  boshlash momentiga bog’liq bo’lmagan 

xollaridagina  to’g’ridir.  Ikki  qutbli  tarmoqlarda  “tayyorlik  koeffitsienti”  termini 

o’rniga unga ekvivalent  “bog’lanish extimolligi”  termini  keng qo’llaniladi.   

Bu  xolda  signalli  ikki  qutbli  tarmoqning  bog’lanish  mezoni  uning  qutblari 

orasida  kamida  bitta  bog’lanish  yo’lining  mavjudligi  bo’ladi.  Raddiya 

tushunchasini  xususiy  xollarda  ko’p  qutbli  telekommunikatsiya  tarmoqlariga  xam 

qo’llash  mumkin.  Agar  ko’p  qutbli  tarmoq  xamma  qutblar  bilan  aloqani  saqlash 

---