texnologiyalarini o‟rganish bilan 3GPP loyixasi chiqish kanali uchun OFDM
texnologiyasiga kirish kanali uchun SC – FDMA texnologiyasiga to‟xtadi.
Qilingan tanlash faqat spektrning ixsamligi emas, kanallarni o‟tkazish qobiliyatiga,
39
spektrdan samarador foydalanish, shuningdek, QoS hizmat ko‟rsatish sifatiga
qo‟yiladigan talablarga qo‟yiladigan qat‟iy mezonlarni qoniqtiradi.
Binobarin GSM va W-CDMA tizmlari uchun QoS mavjud konsepsiyasi
murakkab LTE tizimi ishlab chiquvchilari tomonidan teskari moslanuvchanlikni
qo‟llab – quvvatlashli ulanishning oddiyligi va ixchamligini o‟ziga birlashtira
olaoladigan QoS konsepsiyasini ishlatishga urinish bo‟ldi. LTE tizimida sinflarga
asoslangan hizmat ko‟rsatish sifati konsepsiyasi ishlatiladi. U operatorlarga turli
paketli hizmatlarni differensiyalash uchun oson va samarador еchimni taqdim
etadi.
3GPP ishlanmalarida sezilarli e‟tibor hizmat ko‟rsatish sifatini ta‟minlash,
tarifni tiklash va indentifikasion ma‟lumotlardan foydalanishga ajratilgan.
Masalan, Wi–Fi va sotali aloqa tarmoqlarida ishlash uchun mo‟ljallangan
quti rejimli terminallarning paydo bo‟lishi turli radioulanish texnologiyalarining
qo‟llanishi bilan abonentlarga hizmat ko‟rsatishga imkon beradi. Shu munosabat
bilan LTE tizimida abonentga zarur bo‟lgan hizmatlarni taqdim etish uchun
qulayroq infratuzilmani tiklash mexanizmi ko‟zda tutilgan. Manzillashtirish,
mobillikni ta‟minlash, bog‟lanishlarni uzilmasligi, ma‟lumotlarni himoyalash va
boshqa
maqsadlarda
ishlatiladiganabonent
va
tarmoq qurilmalari uchun
identifikasiyalar mualliflari maksimal ixchamlikni namayon etdilar. Yangni turdagi
tarmoqlarda ham GSM va VMTS tarmoqlarida qo‟llaniladigan identifikatorlardan
foydalanish va E–UTRAN tarmoqlarda yangi funksiyalarning paydo bo‟lishini aks
ettiradigan identifikasion ma‟lumotlarga ruxsat etiladi. Bundan tashqari, 3GPRS 8-
relizda yangi avlod mobil aloqa tarmoqlarida axborot xavfsizligi darajasini
oshirishga yo‟naltirilgan qator imkoniyatlar paydo bo‟ldi.
LTE tizimi ishlab chiquvchilarni takidlanganidek, ular taqdim etgan
arxitekturaviy o‟zgarishlar VoIP yoki onlayn interaktiv o‟yinlari kabi ilovalar
uchun ayniqsa kritik bo‟lgan ma‟lumotlarni uzatishdagi ushlanishlarni sezilarli
kamaytirishga imkon bo‟ladi. Misol uchun qisqa IP – paketlarva uncha katta
bo‟lmagan tarmoq yuklamasi uchun paket LTE tarmoq bo‟yicha murojaat
qilganida yig‟indi ushlanish 5MGs o‟tkazish polosasida 5 msni, kichik polosalar
40
uchun 10 msdan ortiqni tashkil etishi kerak. Bu qiymatlar chegaraviy hamda
bugungi takomillashgan 3G tarmoqlarning o‟xshash ko‟rsatkichlaridan 50 foizga
yaxshi.
Bog‟lanishlar o‟rnatilishida ushlanishlarni qisqartirishga kiradigan talablar
operatorlarga QoS ni nazorat qilish uchun oddiy va samarador mexanizmlarni
taqdim etadigan 3GRR xizmatlar sifatining bugungi konsepsiyasining potensial
evalyusiyalanishiga olib boradi. LTE tarmoqlarda mantiqiy ulanish berilgan QoS
darajaga bog‟liq (bunday ulanishni tuppel deyish mumkin). Foydalanuvchi turli
QoS darajalarga bog‟liq ko‟plab turli tunnellarga ega bo‟lishi mumkin (zamonaviy
3G tarmoqlarda bunday tuppel PDP va ulangan radioulanish kanalidan (RAB –
Radio
Access
Bearer)tashkil
topgan)
bog‟lanishlarning
o‟rnatilishida
ushlanishlarning qisqartirish agar tunnellar oldindan o‟rnatilgan bo‟lsa mumkin
(ya‟ni bu dupleks bog‟langan aloqa sessiyasini ishga tushirishgacha). Bunday
oldindan o‟rnatish sessiyani o‟rnatilish vaqtida kam tizim signallarini talab qiladi,
shunday
qilib
ushlanishivaqtini
qisqartiradi.
Binobarin,tunnellarni
abonent
qurilmasi yoqilishi bilan birdaniga o‟rnatilishi mumkin bo‟lardi. Bunday
yondashish VoIP xizmatlariga o‟xshash bo‟lgan GB (inglizcha Guaranteed
Bandwidth) ma‟lumotlarni kafolatlangan tizimini talab qiladigan hizmatlarga
bog‟liq tunnellar uchun ham ishlatish mumkin bo‟ladi. Oldindan o‟rnatilgan
tunnellar ishlatilishi va samarador bo‟lishi uchun quyidagi proseduralarni bajarish
talab qilinadi:
Ulanishni boshqarish (inglizchada admission coutroe) va tuppelni o‟rnatilishini
ikkita aloxida proseduralarga bo‟lish, chunki aks holda tunnellarni oldindan
o‟rnatish uchun talab qilinadigan resurslar zaruratsiz zaxiralangan bo‟lardi;
Operatorlarga oldindan o‟rnatiladigan tunelarga tayinlangan hizmatlar sifati
darajalari ustida yaxshi nazorat qilishni ta‟minlaydi. Buni tuppellarni o‟rnatish
uchuntarmoq tamonidan boshqariladigan maxsus proseduralar bilan amalga
oshirish mumkin;
Operatorlarga
oldindan
o‟rnatiladigan tunnellarda ilovalar oqimlarini
zichlashtirilishi ustidan yaxshi nazorat oqimini ta‟minlaydi. Buni agar turli
41
tugunlarga yuklamani taqsimlash (inglizcha mapping) uchun hizmat qiladigan
paketlar filtrlari ustidan nazorat qilish berilgan bo‟lsa amalga oshirish
mumkmn.
Hizmatlar sifatining bunday arxitekturasi operatorlarga har bir aloxida
tunelga bog‟liq bo‟lgan QoS darajalari ustidan, aloxida tunnellar o‟rnatiladigan
momentlarni aniqlash ustidan va aloxida tugunlarga aks etadigan ilovlari oqimlari
ustidan to‟liq nazorat qilishni ta‟minlaydi.
Shunday qilib, LTE tizimida hizmatlar sifatini nazorat qilinishini samarador
qo‟llab – quvvatlash uchun mexanizm olingan.
