Tekshirdi; Jiyanov A. B геомеханиканинг асосий тушунчалари

Геомехеникада тадқиқ қилишнинг умумий усуллари мажмуи (методология) ва объекти

• Тоғ жинслари массивининг бир жинсли эмаслиги ва кон-геологик шароитларнинг турли – туманлигини ҳисобга олиб , геомеханика учун юқори даражали қатъий математик қонуниятларни етарлича мураккабликда таърифлаб берилади, бунда моделлаштириш усули кенг қўлланилиши характерлидир, тадқиқ қилинаётган жараёнларни турли омиллар ва лозим бўлган параметрларнинг қийматини олиш, ҳатто таҳлилий усулда масалаларни ечишнинг иложи бўлмаган ҳолда ҳам баҳолай олиш имконини беради.
• Геомеханикада шу билан бир қаторда таҳлилий (аналитик) усул ҳам кенг қўлланилади, бунда, биринчи навбатда геомеханик ҳодисаларни тушунчаси ва умумий ривожланиши ва алоҳида омилларнинг таъсирини тушунтириб беради.

Геомеханика фанининг бошқа фанлар билан ўзаро алоқалари

• Барча асосий ва амалий фанлар бўлиниш шартлилигига қарамасдан кончиликда геомеханика амалий фан сифатида ўрганилади. Шундай қилиб у физика-техник фан ва қуйидаги фанлар билан ўзаро боғланган ҳолда ўрганилади: гидрогеомеханика, тоғ жинслари физикаси, очиқ кон ишлари технологияси ва ер ости кон ишлари технологияси, қияликларда иншоотларни қуриш (1-расм).

Геомеханика фанининг бошқа фанлар билан ўзаро алоқалари

Геомеханика фанининг бошқа фанлар билан ўзаро алоқалари

• Геомеханика фанининг бошқа фанлар билан ўзаро алоқалари қуйидаги кўринишда ифодаланади:
• - гидромеханика фани билан гидрогеологик ва мухандислик геологияси масалаларини ечиш орқали боғланган;
• - тоғ жинслари физикаси ва жараёнлари фани билан баъзи бир масалаларни қўйиш ва ечиш орқали боғланган;
• - очиқ ва ер ости кон ишлари технологияси фанлари билан қияликлар турғунлигини бошқариш ишлари бўйича боғланган;
• - тоғ жинслари механикаси фани билан масалаларни ечиш ва методологик асослари орқали боғланган;
• - маркшейдерлик иши ва кон геометрияси асослари фани билан ер қаърини ўрганиш ва ўзлаштиришнинг назарий асослари орқали боғланган.