Техник ижодкорлик ва дизайн фанининг назарий (лекция) машғулотлари мазмуни

 
Texnik va badiiy modellashtirish umumiy
jarayon sifatida 
Sanoat - texnik mahsulotlarining badiiy jihatdan maqsadga 
muvofiqligi, ularga estetik tus berish - olimlar, muhandislar ishlab 
chiqarish xodimlarning muhim vazifasidir. Qulay va chiroyli 
buyumlar yaratishga qaratilgan badiiy konstruksiyalashning diqqat 
markazida hamisha odam, uning ijtimoiy va individual ehtiyojlari, 
iste‘mol va ma‘naviy talablari turadi. Har bir predmet (buyum) sanoat 
asaridan farqli o`laroq qandaydir hayotiy muhim vazifaga 
(funktsiyaga) egadir. Lekin deyarli har bir ishida o`zini go`zal 
buyumlar bilan o`rab olish ehtiyoji bor. Shuning uchun ham 
buyumning qimmati ikki asosni - foyda va go`zallikni qamrab oladi. 
Har bir buyumda texnik va estetik asos mavjud bo`lib, u hamisha 
muhim bo`lmaydi va tarixan almashinib turadi. 
Inson va mashinalarning o`zaro munosabatini ifodalovchi texnika 
atamasi grek tilidan kirib kelgan bo`lib, texnikaviy san‘at ma‘nosini 
bildiradi. 
Tarixiy texnika so`zining ma‘nosi, ishlab chiqarish usuli o`zgarishiga 
muvofiq yangilanib kelgan. 
Quldorlik davrida texnika atamasi yakka ustalik, mutaxassislikni 
egallash ma‘nosini bildirgan. 
O`rta asrda, hunarmandchilik ishlab chiqarish hukmronligi davrida u 
texnologiya, usul, qolipni (retseptni) bildirgan. Masalan, temirchilik 
texnikasi va hokazo. 
Hozirgi sharoitda texnika atamasi mehnat vositalarini anglatadi. Ular 
yordamida inson nafaqat mehnat mahsulotlariga, balki ishlab chiqarish 
jarayoni uchun zarur bo`lgan barcha moddiy shart-sharoitlarga ham ta‘sir 
ko`rsatadi. 
Texnikaning to`rt fazilati va o`ziga xos xususiyatlari mavjud: 
Birinchi xususiyat -
ishlab chiqarish usuli bilan belgilanadigan 
ijtimoiy tuzum taraqqiyotining iqtisodiy qonunlari bilan texnikaning o`zaro 
bog`liqligi. 
Tarixiy taraqqiyotning ma‘lum davrlarida hayotga tatbiq etilmagan 
kashfiyotlar bunga misol bo`la oladi (parashyut, vertolyot va boshqa 
mashinalar). 

---

~ 60 ~ 
Hozirgi kunda rivojlangan davlatlarning texnika rivojlanishida iqtisodiy 
qonunlarning roli, uning taraqqiyoti ayniqsa, yaqqol ko`rinmoqda. 
G`arbning ilg`or olimlaridan biri S.Lilli, hozirgi va ertangi kunimiz ilg`or 
texnikasidan bahra olib foydalanadigan munosib iqtisodiy tuzumgina emas, 
oqibat natijasida butun jahon iqtisodiy tuzumni o`zgartirishdan yangi 
jamiyat qurilishidan boshqa yo`l yo`q, deb yozgan edi.