Tegi sarlavhaning tegidir va hujjatga nom berish uchun xizmat qiladi. Hujjat nomi va

Ko’paytirish jadvali (1 dan 5 gacha)

Download 2,74 Mb. bet 16/24 Sana 18.04.2022 Hajmi 2,74 Mb. #559813

Bog'liq
Internet ilavalarni ishlab chiqarish fani NAZARIY

,
kodi darajasida rostlash parametrlarining
berilishi berilgan satrlarning barcha yacheykalari uchun rostlashni aniqlaydi.
Bunda har bir alohida satr yacheykasida o’zining parametri aniqlanishi
( da berilgan parametrlar harakatini qaytadan aniqlash) mumkin.
Misol keltiramiz. Bu misolda berilgan jadval ma’lumotlari birinchi ustun
yacheykalarida o’ng tomonga, ikkinchi ustunda markazga, uchinchi ustunda esa,
chap tomonga to’g’rilangan, (standart qiymati bo’yicha):

Ko’paytirish jadvali (1 dan 5 gacha) > № 2x 3x 4x 5x 1 2 3 4 5 2 4 6 8 10 3 6 9 12 15 4 8 12 16 20 5 10 15 20 25 6 12 18 24 30 7 14 21 28 35 8 16 24 32 40 9 18 27 36 45 10 20 30 40 50 hujjati tegi ichida paydo bo’lib qoladigan HTMLning hamma elementlarini ishlatish mumkin. Shu jumladan, , , matnlar joylashuvini boshqaradigan teglar; dan gacha bo’lgan sarlavha kodlari; , , , , , , simvollarni formatlash teglari; grafik tasvirni; va shu kabi gipermatn aloqalarni o’rnatish teglari. Alohida yacheykalar ichidagi teglarning ta’sir etish joyi yakunlovchi tegning mavjudligiga qaramay, shu yacheyka imkoniyatlari bilan chegaralanadi. Masalan, yacheyka ichida matn rangi aniqlangan bo’lsa, u holda xattoki yakunlovchi kod yoki uning bir nechta yacheyka yoki jadval satri orqali joylashuvi bo’lmasa-da, navbatdagi yacheyka matni standart rangi bilan aks ettiriladi. Jadval yacheykalari ichidagi ma’lumotlarni formatlash uchun quyidagi parametr (atribut)lar mo’ljallangan: Yacheykadagi qiymatlarni rostlash parametrlar–ALIGN va VALIGN.
va	kodlarida qo’llanishi mumkin. Gorizontal bo’yicha rostlash parametrlari–ALIGN. LEFT, RIGHT va CENTER esa, qiymatlarini qabul qilishi mumkin, (standart bo’yicha LEFT	uchun CENTER	uchun). Vertikal rostlash parametri–VALIGN TOP (yuqori qirra bo’yicha), BOTTOM (pastki qirra bo’yicha), MIDDLE (markaz bo’yicha), BASELINE (baza chizig’i bo’yicha), MIDDLE (standart bo’yicha) qiymatlarini qabul qilib olishi mumkin. Baza chizig’i bo’yicha rostlash hamma yacheykalardagi alohida satr matnlarini bitta chiziqga birlashtirishni ta’minlaydi.

yacheyka 1	yacheyka 2	yacheyka 3
yacheyka 4	yacheyka 5	yacheyka 6

bo’linmasiga ega
bo’lishi mumkin emas. va konteynerlari har bir
freymni belgilash blokini o’rab turadi. Bunday konteynerning ichida faqat
teglari yoki kiritilgan teglari mavjud bo’ladi.
tegining atributlari:
ROWS, COLS. Ushbu parametrlar qiymatlari piksellarda, foizlarda yoki
nisbiy birliklarda berilishi mumkin. Qator yoki ustunlar soni mos ro’yxatdagi
qiymatlar soni bilan aniqlanadi.
Masalan:
97
- uchta freymdan iborat to’plamni
belgilaydi. Qiymatlar piksellarda berilgan. Birinchi freym 100 piksel, ikkinchisi
240 piksel va nihoyat so’nggi freym 140 piksel balandlikka ega.
- ekranning maqbul
balandligidan yuqori qatorning qiymati 25 foiz, o’rta qatorniki 50
foiz, quyi qatorniki 25 foiz ekanligini bildiradi.
- qiymatlar nisbiy birliklarda.
“Yo’lduzcha” – “*” fazoni proporsional taqsimlash uchun ishlatiladi. Har bir
yo’lduzcha butunning bir qismini bildiradi. Hisoblab topish uchun yo’lduzchalar
oldidagi sonlarni qo’shish va hosil bo’lgan sondan kasrning maxraji sifatida
foydalaniladi. Yuqoridagi misolda birinchi ustun darcha umumiy kengligining 1/6,
ikkinchi ustun 2/6, uchinchi ustun 3/6 qismini egallaydi.
.
tegi aloxida fayllarni belgilaydi, bu teg va
teglari juftligining ichida joylashishi lozim.
Masalan:




tegi berilganida qancha alohida freymlar belgilangan bo’lsa,
shuncha freym teglarini yozish lozim.
tegi atributlari:
SRC
NAME
MARGINWIDTH
MARGINHEIGHT
SCROLLING
NORESIZE
FRAMEBORDER=YES/NO (Faqat IE lar uchun)
98
SRC atributi boshidan boshlab Mazkur freymga yuklanuvchi hujjatning
URL-manzilini belgilaydi. Odatda bunday manzil sifatida asosiy hujjat qaysi
katalogda bo’lsa, o’sha yerda joylashgan HTML-faylning nomidan foydalaniladi.
Masalan:

Zero, freymni tasvirlashda berilgan HTML-fayl to’liq HTML-hujjat
bo’lishi kerak, ya’ni u HTML, HEAD, BODY va boshqalarga ega bo’lishi lozim.
Agar freymdan tasvirni aks ettirishda foydalanilsa, unda:

NAME parametri berilgan freymga xavola (ssilka) sifatida ishlatish mumkin
bo’lgan freymning nomini belgilaydi.
Masalan:

frame1 deb nomlangan ushbu freymga xavola (ssilka) qilinishi mumkin.
Masalan:

frame1 freymiga other.html faylini yusinfh uchun shu yerga

sichqoncha kursori bosiladi.
MARGINWIDTH va MARGINHEIGHT atributi freym xoshiya (chegara)
kengligini belgilaydi. Atributlar qiymatlari piksellarda beriladi.
Masalan:

Bu yerda freym yuqori va pastda 5 piksel, o’ng va chap tomonlaridan esa 7
piksel chegaraga ega. Ishlatilishi mumkin bo’lgan eng kichik qiymat 1 pikseldir.
SCROLLING atributidan prokrutka yo’laklarini aks ettirishni
boshqarishda foydalaniladi.
Uning sintaksisi
ko’rinishga ega.
NORESIZE atributi foydalanuvchi tomonidan freym o’lchami
o’zgartirilishining oldini olishda ishlatiladi.
99
Masalan:
.
Tabiiyki NORESIZE atributining bitta freymga nisbatan qo’llanilishi
boshqa freymlar o’lchami o’zgartirilishining ham oldi olinishiga sabab bo’ladi.
Garchi freymlar tizimi HTML 4.0 da standart bilan mustaxkamlangan bo’lsada,
tegi freymlarni qo’llab-quvvatlamaydigan brauzerlar yordamida <br />ko’zdan kechirishda asqotadi. Demak, freymlarga bog’lanmagan brauzerlar uchun <br /><NOFRAMES> va teglari juftligidan foydalaniladi.
Masalan:
butun HTML-hujjat mazkur teglar orasiga
joylashtirilgan barcha ma’lumotlar freymlarni qo’llab-quvvatlash imkoniyatiga ega
bo’lmagan brauzerlar yordamida aks ettiriladi. Freymlarga bog’langan brauzerlar
esa va orasidagi barcha axborotga bog’liq emas.
Freymlar bilan ishlayotganda foydalanuvchi uchun qulay bo’lgan hujjat
yusinfh sxemasini yaratish mumkin. Freymlar orasidagi o’zaro aloqa hujjatlarni
boshqa freymdagi buyruqlar yordamida aynan tanlangan freymga yusinfh imkonini
berishidadir. Bu maqsadda tegining TARGET atributidan foydalaniladi.
TARGET atributi ushbu xavola (ssilka) ko’rsatayotgan hujjat yuklanuvchi freym
yoki brauzer oynasi nomini belgilaydi.
O’zgartirilmagan holda ushbu parametr yo’q bo’lganda hujjat joriy freym
yoki oynada yuklanadi. Freym nomi sifatida mavjud darcha yoki freym nomi
berilishi yoki bo’lmasa yangi oyna ochish uchun yangi nom berilishi mumkin. 4 ta
zaxiradagi nomlar bor. Ular: _blank, _self, _top, _parent. Bulardan tashqari “_”
belgisi bilan boshlanuvchi har qanday nomdan foydalanish maqsadga muvofiq
emas. TARGET=“_blank” – hujjatning yangi oynaga yuklanishini ta’minlaydi. Bu
oyna nomga ega bo’lmasligi tufayli unga boshqa hujjatni yusinfhning iloji
bo’lmaydi. TARGET=“_self” dan foydalanilganda hujjat joriy freymga yuklanadi.
TARGET=“_top” hujjatning butun darchaga yuklanishiga sabab bo’ladi.
TARGET=“_parent” hujjatning joriy freymning freym-ota-onasi
tomonidan egallangan soxasiga yuklanishiga olib keladi.
100
NAZORAT SAVOLLARI
1. Html da formalar bilan ishlovchi teglar va ularning atributlari?
2. TYPE=radio atributining vazifasi?
3. TEXTAREA tegining vazifasi?
4. Html da freymlarni tashkil etish?
5. Html da freym tegi atributlari va ularning vazifalari?

“ TASDIQLAYMAN”