Тб ларда кредит операциялари ҳисоби ва аудити

Дт 16309
Кт 41400 44600
Ҳисобланган фоиз даромадлари 16309 баланс ҳисобварағида юритилади. Уларнинг ундирилиши мижозлар томонидан пул ўтказиш ёки нақд пул кўринишида амалга оширилади. Бу ҳолда қуйидаги бухгалтерия проводкаси берилади.
Дт 20200 ёки 10101
Кт 16309
Валютада берилган кредит бўйича фоизларни хисоблаб ёзиш куйидаги бухгалтерия ўтказмаси билан акс эттирилади:
Дт 16309 “Ссудалар бўйича олиш учун ҳисобланган фоизлар”
Кт 17101 Валюта позицияси (керакли валюта)
Дт 17101 Валюта позицияси (керакли валюта)
Кт 41400-44700 “Ссудалар бўйича фоизли даромадлар ”
Кредит бўйича фоиз тўловларининг келиб тушиши қуйидаги бухгалтерия ўтказмаси билан акс эттирилади:
Дт 10101 “Айланма кассадаги накд пуллар” ёки
банкнинг вакиллик хисобвараги
Кт 16309 “Ссудалар бўйича олиш учун хисобланган фоизлар”.
Кредит олувчи ва банк ўртасида тузилган кредит шартномасига биноан ссудани қайтариш муддатлари белгиланади. Кредитнинг қайтариш муддати тугагандан сўнг уни қайтариш бўйича бухгалтерия проводкалари бажарилади. Кредитни қайтариш бўйича бухгалтерия проводкалари қуйидагича кўринишда бўлади.
Дт - Мижознинг депозит счети 20200
Кт –Тегишли кредит счети

Агар кредит мижозга кафил бўлган томон тарафидан қайтарилса

Дт Гарантнинг депозит счети 20200
Кт -Ссуда счети

Агар кредит мижоз томонидан нақд пулда қайтарилса

Дт 10101 Касса
Кт -Ссуда счети

Тижорат банки ўзи хизмат кўрсатаётган мижозлар фаолияти тўғрисида доимий ахборотга эга бўлиши, унинг кредит қобилиятини, тўлов интизоми аҳволини таҳлил қилиб бориши, яъни «маълумотлар банки»ни барпо этиши лозим. Кредитлаш жараёнида кредит шартномаси шартларини бажаришга қарз олувчи олинган кредитдан самарали фойдаланишига, уни ўз вақтида ва тўлиқ қайтаришига, кредитдан фойдаланиладиган бутун давр мобайнида қарз олувчи билан яқин алоқа сақлаб туришга қаратилиши лозим. Шу мақсадда мижознинг хўжалик молиявий ҳолати, унинг тузилган шартномаларга номувофиқ маҳсулот етказиб бериши борасидаги ўз мажбуриятларини, ишлаб чиқариш ҳажмларини қандай бажараётгани, йўл қўяётган беҳуда харажатлар ва йўқотишлар, муомала чиқимлари, олаётган фойдаси, ўз айланма маблағлари кўпайиши динамикаси, товар-моддий бойликлар заҳиралари, ҳамда айланма маблағлари айланишини аҳволи таҳлил қилиб турилади.