Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

.(nuqta) yoki source: joriy shellda ishga tushurish fayllari 
.bashrc ishga tushish faylini tahrirlashdan so‘ng o‘zgartirish kuchga kirish 
uchun qayta kirib chiqish shart emas. Ishga tushurish faylini .(nuqta) yoki 
o‘rnatilgan manba orqali ishga tushurish mumkin. Boshqa buyruqlar kabi .(nuqta) 
buyruqlar qatorida bo‘sh joy(SPACE) bilan kelishi kerak. .(nuqta) yoki source dan 
foydalanish shell ssenariyni ishga tushurishga o‘xshab ketadi. .(nuqta) yoki source 
dan ssenariylarda o‘zgaruvchilarni kiritish kabi o‘zgarishlar bilan ishga tushurishda 
foydalanish shellga o‘z ta‘sirini ko‘rsatadi. Siz .(nuqta) yoki source buyrug‘idan 
har qanday skriptni ishga tushurishda fayl sifatida sodir bo‘lmaydi. 
Quyidagi misolda, .bashrc bir necha o‘zgaruvchilarni o‘rnatadi va PS1 
o‘rnatadi, host nomini so‘raydi. .(nuqta) yangi qiymatlarni kuchga kirishini 
ta‘minlaydi.
$ cat ~/.bashrc 
 
 
export TERM=vt100 
 
 
# set the terminal type 
export PS1="$(hostname -f): "
#set the prompt string 
export CDPATH=:$HOME
# add HOME to CDPATH string 
stty kill '^u'
 
 
 
# set kill line to control-u 
$ . ~/.bashrc 
bravo.example.com: 
 
Standart xatolikni yo’naltirish 
 
Bu bo‘lim standart chiqarish konsepsiyasini qamrab olib, buyruqni standart 
chiqishini yo‘naltirishni tushuntirgan. Standart chiqishga qo‘shimcha ravishda 
buyruqlar standart xatolik chiqishiga yuborilishi mumkin. Buyruqlar ma‘lumot 

---

III. NAZARIY MATERIALLAR 
64 
bilan aralsh holda saqlash uchun xatolik xabarlarini standart xabar shaklida 
yuborishi mumkin. 
Standart chiqishlarda bajarilgan kabi shell standart xatolik buyruqlarni 
ekranga yuboradi. Agarda yo‘naltirilmasa siz chiqish buyrug‘i signali bilan 
yuborilayotgan signal orasidagi farqni bilolmaysiz va bu standart xatolik kabi 
jo‘natiladi. 
Deskriptor fayl – bu dastur o‘z natijasini yuboruvchi va kiritish formasidan 
kirish ma‘lumotlarini oluvchi joydir. Dastur bajarilish davomidadastur ishga 
tushurish jarayoni 3 faylni ochadi: 0(standart kirish), 1(standart chiqish) va 
2(standart xatolik). Yo‘naltirish chiqish simvoli qisqa 1> ko‘rinishga ega bo‘lib, 
shellga standart chiqishga yo‘naltirishni buyuradi. Xuddi shu kabi, < simvol 0< 
qisqartmasi bo‘lib, standart kirishga yo‘naltiradi. 2> simvoli standart xatolikni 
yo‘naltiradi. 
Quyidagi misollar standart chiqish va standart xatolikni turli xil va bir xil 
fayllarga yo‘naltirishni ko‘rsatadi. Cat utilitasini mavjud bo‘lmagan fayl nomi 
bilan ishga tushirganimizda cat standart xatolik fayliga xatolik haqida xabar 
yuboradi va mavjud faylni esa nusxalaydi va standart chiqishga yuboradi. Agar 
yo‘naltirilmasa ekranga ikkala xabar ham chiqadi.