Tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish bosh ilmiy metodik markazi toshkent axborot texnologiyalari universiteti

67 
foydalanuvchi faylni o‘qish uchun ruxsatga ega bo‘lishi zarur. Ikkilik bajarilish 
uchun o‘qishga ruxsat kerak emas.
#! Shell berilishi 
 
Siz opertasion tizimga shell faylni bajarish to‘grisida xabar qiluvchi mxsus 
simvollar ketma-ketligini faylning birinchi qatoriga qo‘yishingiz mumkin. 
Operatsion tizim bajarishdan oldin dasturning birinchi simvollarini tekshiradi, bu 
simvollar tizimni muvaffaqiyatsiz bajarilishdan saqlaydi. Agarda ssneriyning 
birinchi 2 simvoli #!ga to‘g‘ri kelsa tizim ssenariy bajarilish kerak bo‘lgan fayl 
utilitalariga yo‘lni ko‘rsatuvchi simvollarni interpretatsiyalaydi. Bu nafaqat shellga 
balki har qanday boshqa dasturga yo‘l bolishi mumkin. Keying misol bash skriptni 
ishga tushurishi kerakligini ko‘rsatadi: 
$ 
cat bash_script 
#!/bin/bash 
echo "This is a Bourne Again Shell script." 
#! Simvollari ayniqsa shelldan ssenariyni ishga tushurushda qo‘l keladi, u 
bilan birga skript ham ishga tushuriladi. Keyingi misol tcsh yordamida bajarilishi 
kerak bo‘lgan script ko‘rsatilgan: 
$ 
cat tcsh_script 
#!/bin/tcsh 
echo "This is a tcsh script." 
set person = jenny 
echo "person is $person" 
#! qatori orqali operatsion tizim qaysi shell ishga tushurishingizdan qat‘iy 
nazar ssenariyni tcsh orqali bajarilishni kafolatlaydi.
Shell ssenariysida bajarilayotga ssenariyda shell nomini ko‘rsatish uchun ps 
–f dan foydalanishingiz mumkin. Keyingi 3 qatorda ps bash qobiq ishga tushish 
jarayonini, tcsh script ishga tushish jarayonini va PS buyrug‘ bajarilishi 
ko‘rsatilgan.
$ 
cat tcsh_script2 
#!/bin/tcsh 
ps -f 
$ 
tcsh_script2 

---

III. NAZARIY MATERIALLAR 
68 
UID PID PPID C STIME TTY TIME CMD 
alex 3031 3030 0 Nov16 pts/4 00:00:00 -bash 
alex 9358 3031 0 21:13 pts/4 00:00:00 /bin/tcsh ./tcsh_script2 
alex 9375 9358 0 21:13 pts/4 00:00:00 ps -f 
agarda #! simvollaridan foydalanmasangiz shell hisoboti siz ishga 
tushurishni so‘ragan buyruqni topa olmaydi. Keyinchalik #! dan bo‘sh 
joy(space)lar ishlatish talab etilmaydi. Agarda #! qator tashlab o‘tilsa masalan, 
bashdagi tcsh script shell xatolik haqidagi xabarni generatsiyalashi mumkin yoki 
kerakli tarzda ishlamasligi mumkin.