Tayyorladi Komilov Jasur mrd-91 Reja

Monopoliyalar vujudga kelishining moddiy asosi ishlab chiqarishning toʻplanishi hisoblanadi. Ishlab chiqarishning toʻplanishi ishlab chiqarish vositalari, ishchi kuchi hamda mahsulot ishlab chiqarish hajmining yirik korxonalarda toʻplanishini namoyon etadi. Monopoliyaning 6 turi mavjud bo'lib ular: 1.Tabiy monopoliya 2.Legal monopoliya 3.Sun'iy monopoliya 4.Oligopoliya 5.Monopsoniya 6.Sof monopoliya

• Monopoliyalar vujudga kelishining moddiy asosi ishlab chiqarishning toʻplanishi hisoblanadi. Ishlab chiqarishning toʻplanishi ishlab chiqarish vositalari, ishchi kuchi hamda mahsulot ishlab chiqarish hajmining yirik korxonalarda toʻplanishini namoyon etadi. Monopoliyaning 6 turi mavjud bo'lib ular: 1.Tabiy monopoliya 2.Legal monopoliya 3.Sun'iy monopoliya 4.Oligopoliya 5.Monopsoniya 6.Sof monopoliya

O’zbekistonda monopoliya

• O‘zbekistonda 2022-yilning ikkinchi chorak yakunlariga ko‘ra, 132 ta tabiiy monopoliya kompaniyalari faoliyat ko‘rsatmoqda. Bu haqda Monopoliyaga qarshi kurashish qo‘mitasi statistikasidan ma’lum qilindi. Taqqoslash uchun, birinchi chorak yakunlariga ko‘ra, 129 ta monopoliya bor edi.

Bir nechta kompaniyalar bir vaqtning o‘zida bir nechta xizmat turlari bo‘yicha monopoliyadir. Masalan, “Urganchtransgaz” (tabiiy gazni ishlab chiqarish orqali transportirovka qilish xizmatlari va elektr energiyasini transportirovka qilish xizmati). Deyarli barcha monopoliyalar davlat korxonalari — “O‘ztransgaz”, “O‘zbekiston milliy elektr tarmoqlari”, “O‘zbekneftgaz” va boshqalar.

• Bir nechta kompaniyalar bir vaqtning o‘zida bir nechta xizmat turlari bo‘yicha monopoliyadir. Masalan, “Urganchtransgaz” (tabiiy gazni ishlab chiqarish orqali transportirovka qilish xizmatlari va elektr energiyasini transportirovka qilish xizmati). Deyarli barcha monopoliyalar davlat korxonalari — “O‘ztransgaz”, “O‘zbekiston milliy elektr tarmoqlari”, “O‘zbekneftgaz” va boshqalar.

O’zbekistondagi tabiiy monopol korxonalar.

•  “O‘ztransgaz” AJ.
•  “Hududgazta’minot” AJ va uning tizimidagi 14 ta hududiy gaz ta’minoti korxonalari.
•  “Issiqlik elektr stansiyalari” AJ va uning tizimidagi 7 ta issiqlik elektr stansiyasi.
•  “O‘zbekiston milliy elektr tarmoqlari” AJ.
•  “Hududiy elektr tarmoqlari” AJ va uning tizimidagi 14 ta hududiy elektr tarmoqlari korxonalari.
•  Uzbekistan Airports AJ va jamiyat tarkibidagi 11 ta xalqaro aeroport.
• “O‘zbekgidroenergo” AJ va uning tizimidagi 13 ta gidroelektrostansiyasi.
•  “Maxsusenergogaz” AJ.
•  “O‘zbekiston temir yo‘llari” AJ. “O‘zbekiston pochtasi” AJ.
• “O‘zaeronavigatsiya” DUK.
• “O‘zbekneftgaz” AJ. “Biokimyo” AJ.
• “O‘zbekiston metallurgiya kombinati” AJ.
• “O‘ztemiryo‘lyo‘lovchi” AJ. “Toshkent mexanika zavodi” AJ.
• “Zenit” MCHJ.
• “Fayz” MCHJ.
• Va boshqalar.