Ikkala usulning ham o'ziga xos afzalliklari va kamchiliklari bor.. Kamchiliklari qatoriga qonunchilikda tegishli iqtisodiy vaziyatlarda “oqilona xarajatlar” va “oqilona foyda” tushunchalari belgilanmaganligi ham kiradi. Iqtisodiy beqarorlik sharoitida ushbu ko'rsatkichlar shakllanadigan chegaralar juda keng. Bunday davrda bozorda tasodifiy bitimlar mavjudligini va cheklangan miqdordagi ishtirokchilarni hisobga olgan holda, ushbu ko'rsatkichlarning hajmini vakillik deb hisoblash mumkin emas.
Joriy hisobvarag'iga kirim qilingan paytdagi tushumlar buxgalteriya hisobida aks ettiriladi :
D-t hisobvarag'i 51 "Hisob-kitob schyoti" K-t schyoti 90 "Sotish" / subschyot "Daromad" Shu bilan birga, QQS miqdori quyidagicha aks ettiriladi: D-t hisobi 90 "Sotish" / subhisob 3 "QQS" Hisob to'plami 68 "Soliqlar va yig'imlar bo'yicha hisob-kitoblar" / "Qo'shilgan qiymat solig'i bo'yicha hisob-kitoblar" subschyoti Shundan so'ng, sotilgan mahsulotning buxgalteriya bahosi hisobdan chiqariladi, so'ngra uni og'ishlar miqdori orqali haqiqiy tannarxga olib keladi. Keling, hisoblash usulining misolini ko'rib chiqaylik :
Agar jo'natilgan mahsulotlar to'liq to'langan bo'lsa, u holda jo'natishning haqiqiy qiymati sotilgan mahsulotning haqiqiy qiymatiga to'g'ri keladi. Agar mahsulot to'liq to'lanmagan bo'lsa, ma'lum bir savdo hajmi uchun og'ishlar miqdori chegirmali narx o'rtacha og'ish foizini ko'rsatilgan savdo hajmiga ko'paytirish yo'li bilan hisoblanadi.
Misol. 20 000 rubldan. to'langan savdo hajmi 15000 rubl. Og'ishlarning o'rtacha foizi -5,2% (tejamkorlik). Muayyan savdo hajmi uchun og'ishlar yig'indisi: 15000 RUB * (- 5,2%) / 100% = - 780 RUB (saqlash) 15 000 rublga sotilgan mahsulotning rejalashtirilgan qiymatini hisobdan chiqarish. yozuvda aks ettiriladi: D-t hisobi 90 "Sotuvlar" / subhisob 2 "Sotish narxi" Hisob to'plami 45 "Tovar jo'natilgan" Jamg'arma miqdori 780 rublni tashkil qiladi. shunga o'xshash buxgalteriya yozuvi bilan "qayta tiklash" usulidan foydalangan holda buxgalteriya hisobida aks ettirilishi kerak. Shunday qilib, haqiqiy xarajat 14200 rublni tashkil qiladi. (15000 rubl - 780 rubl). 90 «Sotish» schyotining debetida sotilgan mahsulotning to‘liq tannarxi va QQS summasi, kreditida esa QQS bilan birga sotish qiymati ko‘rsatiladi.
Har oyning oxirida 90-“Savdo” schyotida aylanma 90/2 “Sotuvlar tannarxi” va 90/3 “QQS”, 90/4 “Aksizlar” subschyotlarining debeti bo‘yicha aylanma bilan tuziladi. 90/1 "Daromad" subschyotining krediti. Bunday taqqoslash natijalariga ko'ra, moliyaviy natija hisoblab chiqiladi: agar kredit bo'yicha aylanma summasi debetdagi summadan yuqori bo'lsa, tashkilot foyda oladi, aks holda u zarar ko'radi.
Hisobot davrining yakuniy aylanmalari bo'yicha ushbu moliyaviy natija 90/9 "Sotishdan olingan foyda (zarar)" subschyotidan 99 "Foydalar va zararlar" hisobvarag'iga hisobdan chiqariladi.
Agar foyda bo'lsa, yozuv kiritiladi:
D-t hisobi. 90 / subhisob 9 "Sotishdan olingan foyda (zarar)" To'plam soni. 99 "Foyda va zararlar". Agar zarar olingan bo'lsa, teskari yozuv kiritiladi. Dekabr oyida yakuniy e'lonlar bo'yicha barcha subschyotlar bo'yicha 90 "Sotish" hisobvarag'idagi jamlangan summalar (90/9 "Sotishdan olingan foyda va zararlar" subschyotidan tashqari) ichki yozuvlar bilan 90/9 subschyotga yopiladi.
Tegishli tovarlar (ishlar, xizmatlar) bozoridagi moliyaviy vaziyatdan kelib chiqqan holda, tashkilot soliq solinadigan bazani hisoblash uchun sotish operatsiyalari bo'yicha daromad olishning quyidagi variantlaridan birini qo'llashi mumkin:
· mahsulot (ishlar, xizmatlar) uchun to'lov sifatida; · jo'natilgan sana bo'yicha ;
· jo'natishni hisobga olish va soliq maqsadlarida - to'langan holda .
Birinchi variantni qo'llashda (mahsulotlar uchun to'lov sifatida) buxgalteriya hisoblari bo'yicha moliyaviy natijaning shakllanishi quyidagicha. Misol. 1. Mahsulotlar xaridorga jo'natildi (haqiqiy tannarx bo'yicha hisoblangan). Hujjatlar inkasso uchun bankka topshirildi.
