Таянч концпект

10.2. Iqtisodiy integratsiya shakllanishi shart – sharoitlari
va uning bosqichlari
Iqtisodiy integratsiya shakllanishining shart-sharoitlarini tahlil qilamiz. Ular quyidagilardir:
· Integratsiyalashayotgan mamlakatlar iqtisodiy rivojlanishi va bozor munosabatlaridagi yetukligi darajasining yaqinligi.
• Integratsiyalashayotgan mamlakatlarning jo‘g‘rofiy yaqinligi, ko‘p hollarda umumiy chegara va tarixan shakllangan iqtisodiy adoqalarning mavjudligi.
• Rivojlanish, siyosiy hamkorlik va shakllar sohasida mamlakatlar oldida turgan iqtisodiy va boshqa muammolarning umumiyligi.
· Ustunlikni namoyish qilish samarasi.
· "Domino samarasi".
Integratsiya jarayonlari shakllari va bosqichlari
Integratsiya tiplari Belgilari
Pereferensial savdo kelishuvlari
O‘zaro savdoda tariflar va boshqa to‘siqlar olib tashlanadi. Uchinchi mamlakatlarga nisbatan milliy tariflar saqlanadi. Davlatlararo boshqaruv organlari tuzilmaydi.
Erkin savdo zonalari
Bitim shakli. Bunda qatnashchilar bir-birlariga nisbatan bojxona tariflari va kvotalarini olib tashlash to‘g‘risida ahdlashadilar. Uchinchi mamlakatlarga nisbatan har kimning o‘z siyosati mavjud bo‘ladi. Misol uchun: NAFTA, ANZSERTA. ilgarigi Yevropa iqtisodiy hamjamiyati.
Bojxona ittifoqi
Uchinchi mamlakatlarga nisbatan yagona bojxona siyosati. Biroq bunda ham jiddiyroq ichki qarama-qarshiliklar paydo bo‘ladi. Yevropa iqtisodiy hamjamiyati buning misoli bo‘lishi mumkin.
Umumiy bozor
Ishtirokchi mamlakatlar o‘rtasida ishlab chiqarishning barcha harakati uchun to‘siqlarni to‘liq bartaraf etish. Iqtisodiy siyosatni to‘liq kelishish, iqtisodiy ko‘rsatkichlarni tenglashtirish kabi masalalar qal etish jarayonida turadi.
To‘liq iqtisodiy integratsiya
Yagona iqtisodiy siesat ia buning oqibati sifatida qonunchilik bazasini birxillashtirish. Shartlari:
umumiy soliq tizimi; yagona standartlarning mavjudligi; mehnat to‘g‘risidagi yagona qonunlar va boshqalar.