Tayanch iboralar

v_j^k - k- davrdagi j - ishni hajmi (yoki j ishni k-davrda bajaradigan traktorninig kuvvati,ShEG da);

X_ij^k - k - davrdagi j - ishni bajarishda foydalaniladigan i - turdagi mashinalarning soni;

C_ij^k - k - davrdagi j-turdagi bir-birlik ishni bajarish uchun i-turdagi mashinani ishlab chiqarish xarajatlari (yoki k - darvda i- turdagi traktor yordamida j -turdagi bir-birlik bajarilgan ishning tannarxi);

^{K - davrdagi mashinani unumdorligi kuyidagi formula yordamida hisoblanadi:}

λ_ij^k =d_ij*K_ij*t_k

Bu yerda:

d_ij -j - ishni bajaraligan i- mashinani smenadagi unumdorligi;

K_ij -j-ishni bajaradigai i- mashinani smenadagi koeffitsiyenti;

tk - k-davrdagi bajariladigan ishlarni kalendar muddatlari.

MTPdan optimal foydalanish masalasini aloxida karaladigan davrlar yoki tulik yil uchun ham yechish mumkin.

Quyilgan masalani sonli IMMni tuzishni fermer xo‘jaliklar uyushmasi misolida shartli ma’lumotlar asosida ko‘rib chiqamiz.

Misol. FXU da bahorgi davrda amalga oshiriladigan to‘rtta turdagi qishloq xo‘jalik ishlarini mavjud MTPlardagi texnikalar zimmasiga shunday taqsimlash talab etiladiki bu ishlarni bajarishga sarflanadigan xarajatlar minimal bo‘lsin.

Undan tashqari traktor va qishloq xo‘jalik mashinalarining narxlari ham keltirilgan bo‘lib ular quyidagicha: T-150 traktori 6500 miig sum birligi, DT- 75M-3230, MTZ-80-3900, borona BZSS-1,0-7,5, mineral ugit ortadigan moslama PFP-1,2-579, PE-0,8B-1550, mineral ug‘it sepadigan moslama RUM-8-4500, RUM-5 - 1500, kultivator - KPS -4-310.

O‘zgaruvchilar ruyxati:

X_1.1.1- birinchi davrdagi ikki izda baronalash ishlarini bajarish uchun -150 K traktori tarikibidagi agregatlarning noma’lum soni;

X_2.1.1 - birinchi davrdagi ikki izda baronalash ishlarini bajarish uchun DT-75 M traktori tarkibidagi agregatlarning noma’lum soni;

X_3.1.1<sup>- birinchi davrdagi ikki izda baronalash ishlarini bajarish uchun

MTZ-80 traktor tarkibidagi agregatlarning noma’lum soni;</sup>

X_1.2.1- birinchi davrdagi (ikkinchi ishni) bajarish uchun DT-75M traktori tarkibiga mineral ugit ortadigan arpegatniig noma’lum soni va xokozo

MTP optimal tarkibini aniklashda qullaniladi:

X₁- T-150K traktorlarining sonlari;

X₂- DT- 75M traktorlarining sonlari;

X₃- MTZ-80 traktorlarining sonlari;

X₄- BZSS- 1,0 qishloq xo‘jalik mashinalari soni;

^{X5- KPS - 4 qishloq xo‘jalik mashinalari soni;}

X₆- RUM - 8 qishloq xo‘jalik mashinalari soni;

X₇- RUM - 5 qishloq xo‘jalik mashinalari soni;

X₈-PFP - 1,2 qishloq xo‘jalik mashinalari soni;

X₉-PE - 0,8B qishloq xo‘jalik mashinalari soni;

Birinchi davrda bajariladigan ishlarning hajmlari buyicha cheklashlar:

^{1) ikki izda baronalash:} 319.2X_1,1,1+230,5 X_2,1,1+187.2 X_3,1,1 =1380

2. 
   mineral ug‘itlarni oritish: 1848 X_1,2,1+ 1008 X_2,1,1= 249,7
   
3. 
   mineral ug‘itlarni sepish: ^{261.1X1,3,1+249,6 X2,3,1 = 690.}
   

Ikkinchi davrda bajariladigan ishlarning hajmlari buyicha cheklashlar:

_{4) baronalash bilan kultivatsiya:} 144.3X_1,1,2+130,3 X_2,1,2+67 X_3,1,2 = 245
5) ikki izda baronalash: ^{319.2X1,2,2 + 230,5 X2,2,2+187,2 X3,2,2 = 1460.}

6. 
   mineral ug‘it ortish. 1848 X _1,3,2+1008 X_2,3,2 = 177,6
   

7) Mineral ug‘it sepish: 261,1 X_1,4,2+249.6 X_2,4,2 = 444

Birinchi davrda traktor va mashinalar noma’lum sonlaridan foydalanish bo‘yicha cheklashlar: 8)X_1,1,1+ X_1,3,1 ≤ 2 (x₁)

9) X_2,1,1+ X_1,2,1≤5 (x₂)

10)X_3,1,1+ X_2,2,1+ X_2,3,1≤3 (x₃)

^{11)24 X}_1,1,1^{+21 X}_2,1,1^{+18 X3,1,1}≤^{145 (x4) x5=0}

12) X_1,3,1≤1 (x₆)

13)X_2,3,1≤3 (x₇)

14)X_1,2,1≤1 (x₈)

15)X_2,2,1≤1 (x₉)

Ikkinchi davrda MTPdan foydalanish bo‘yicha cheklashlar

16)X_1,1,2+X_1,2,2+X_1,4,2≤2

17) X_2,1,2+X_2,2,2+X_1,3,2≤5

18) X_3,1,2+ X_3,2,2+X_2,3,2 X_2,4,2≤3

19) 8 X_1,2,2+8 X_2,1,2+4 X_3,1,2+24 X_1,2,2+21 X_2,2,2+18 X_3,2,2≤145

20) 2 X_1,1,2+2 X_2,1,2+X_3,1,2≤4 21)X_1,4,2≤1

22. 
    ^X_2,4,2≤³
    

22. 
    X_1,3,2≤1
    

22. 
    ^X_2,3,2≤¹
    

Z=134,48 X_1,1,1+132,08 X_2,1,1+....+198,93 X_2,4,2→min

X_k.j.t≥0; X_i≥0

Agar masalada zarur traktor va qishloq xo‘jalik mashinalarini sotib olish nazarda tutilsa u holda masalani matrisali IMM da yana to‘qqizta noma’lum buyicha ustun kiritiladi va ularni sotib olinadigan noma’lum sonlari mos ravishda x₁, x₂, x₃ …. x₉ lar bilan belgilanadi. U holda cheklashlar sharti quyidagicha yoziladi.

Hisobdan chiqarish bilan sotib olish xaqidagi ma’lumotlar cheklashlarida quyidagicha ifodalanadi:

Masalada keltirib utilgan (berilgan hajmdagi) barcha ishlarni bajarish uchun traktor va qishloq xo‘jalik mashinalarining minimal sonlari quyidagicha:

x₁-T-150K=2 (traktor)

x₂-DT-75 M=5 (traktor)

x₃-MTZ-80=3 (traktor)

x₄-BZSS-1,0=145 (borona)

x₅-KPS-4=4 (kultivator)

x₆-RUM-8=1(razbrosыvatel min-udob)

x₇-RUM-5=3 (razbrosыvatel min-udob)