Tasviriy san’at va qo‘l mehnatiga 0 ‘qitish maxsus

Savollar:
1.Qaysi loy ish uchun yaroqlidir?
2.Loy va plastilin bilan ishlash jarayoniga farklash xarak- 
teristikasini bering.
3.Pape-mashe tayyorlashda qaysi mahsulotlardan foydalaniladi?
Adabiyotlar:
1.Aytmetova S.Sh. «Aqli zaifo‘quvchilami mehnatga tay­
yorlash». Т.: “0 ‘qituvchi”, 1994.
2,Yusupova N. “Qo‘l mehnatini o‘qitish maxsus metodikasi va 
predmetli-amaliy ta’lim”. Т.: «Nizomiy nomidagi TDPU”, 2012.
234

---

Qo‘shimcha adabiyotlar:
l.J. A Rubin Bolalar art terapiyasi 2005. 272-278 betlar,284- 
288 betlar
2.5. To‘qimachilik materiallari bilan ishlash metodikasi
Tabiiy tolalar
Tekstil sanoatida asosiy xomashyo tabiiy tolalardan iborat 
bo‘lib, u tabiatdan olinadi. Tolalami kelib chiqishi o‘simliklardan va 
hayvonlardan.
0 ‘simliklardan olinadigan tabiiy tolalar:
Paxta tolasi, o‘simliklardan eng ko‘pi bu paxtadan tabiiy 
tolalardan olinadi. Paxta - asosiy tekstil sanoatida ishlatiladigan tola 
hisoblanadi. Bu toladan qilingan matolar yaxshi bo‘yaladi va turli 
bezaklar solish oson boiadi. Paxta tolalari odatda oq va kul 
ranglarda boiadi.
Tekstil sanoatida yana ba’zi bir boshqa o‘simlik barglaridan 
tolalar ishlab chiqariladi (zigir, kanop, krapiva, kanatnik va 
boshqalar). Bulardan lubaynoy tolalar olinadi.
Z igir ular ichida eng ingichka, yumshoq va egiluvchan tola 
hisoblanadi. Bu tolalardan iplar tayyorlanib, so‘ngra go‘zal va 
chidamli matolar ishlab chiqariladi. Boshqa o‘simliklardagi boigan 
tolalar qattiq va qo‘pol boiadi. Bu tolalardan arqon, kanat, qoplar 
tayyorlanadi.
Hayvonlardan olinadigan tabiiy tolalar.
Ipak tolalar tut ipak qurtidan olinadi. Bular oq, sariq, qizgish- 
sariq ranglarda boiishi mumkin. Tolalar maxsus ishlovdan so‘ng 
yumshoq, yaltiroq va egiluvchan boiadi. Tabiiy ipak juda chidamli 
boiadi. U juda yaxshi bo‘yalib, yaxshi o‘raladi. Tabiiy ipakdan 
chidamli, chiroyli va tantanalarga mos matolar tayyorlanadi.
Jun tolalari ba’zi hayvonlardan olinadi (qo‘y, tuya, echki, 
quyonlar).